Deze tekst is eerder verschenen in preventActua 03/2021
Een artikel in BMC Psychology toont aan dat stigma op de werkplek een negatieve invloed heeft op de loopbaan en het welzijn van mensen met psychische problemen en ziekten. Als groep hebben ze drie tot zeven keer meer kans op werkloosheid. Het artikel duidt vier elementen aan die een negatieve invloed hebben op de duurzame werkgelegenheid van deze werknemers.
1. Negatieve stereotypen
De belanghebbenden op de werkplek (HR, leidinggevenden, ...) hebben dikwijls een algemeen negatieve houding ten opzichte van mensen met psychische aandoeningen. Dergelijke vooroordelen zorgen ervoor dat werkgevers minder snel werknemers met een psychische aandoening in dienst nemen, en eerder geneigd zijn om ze te laten gaan.
2. Het disclosure-dilemma
Moet de werknemer een psychische aandoening melden aan de werkgever?
Enerzijds kan deze openbaarmaking leiden tot stigmatisering en discriminatie, en zelfs tot werkloosheid. Zo kan het zijn dat een tijdelijke arbeidsovereenkomst niet verlengd zal worden, of dat een sollicitant niet wordt aangeworven.
Anderzijds kan openbaarmaking ziekteverzuim en baanverlies net voorkomen. Het kan leiden tot werkaanpassingen en ondersteuning door managers en collega’s, wat bij geheimhouding wellicht niet zou gebeuren. De meeste werknemers met een psychische aandoening geven er de voorkeur aan om hier open over te zijn, omdat het erg stressvol kan zijn om hun ziekte op het werk geheim te houden.
3. Waarom proberen?
Negatieve sociale stereotypen kunnen een lager zelfbeeld en het gevoel van ontmoediging in de hand werken bij mensen met een psychische aandoening. Dat kan hun gedrag verstoren; het kan hen bijvoorbeeld tegenhouden om proactief een nieuwe baan te zoeken of te behouden. Dit staat bekend als het why try-effect: waarom zou ik het ook maar proberen?
4. Drempel voor zorg
Het stigma op de werkplek kan een belemmering vormen voor het zoeken naar professionele hulp. Zo hebben tal van onderzoeken aangetoond dat soldaten, journalisten en politie-inspecteurs vaak geen medische hulp zoeken, omdat ze zich zorgen maken over de mogelijke negatieve reacties van collega’s en leidinggevenden. Het ontbreken van een professionele behandeling kan de bestaande gezondheidsproblemen echter verergeren en zo leiden tot langdurig ziekteverzuim en jobverlies.
Stigmavrije werkomgeving
Het stigma op de werkplek heeft niet alleen een negatieve invloed op werknemers met een psychische aandoening, maar ook op mensen met andere gezondheidsproblemen, zoals kanker, diabetes en hiv. Het verzekeren van een stigmavrije werkomgeving zou ervoor kunnen zorgen dat het volle potentieel van deze werknemers benut wordt en zou ten goede komen aan individuen, werkgevers en de samenleving als geheel.
Zie ook:
- Artikel in de BMC Psychology: ‘Social stigma is an underestimated contributing factor to unemployment in people with mental illness or mental health issues: position paper and future directions’
- Video ‘How workplace stigma leads to sick leave and unemployment’ (researchsquare.com)