Onderzoeksproject richtte zich op implementatie van Europese kaderovereenkomst over gezondheid en veiligheid in kapperssector. Meer dan een op de drie kappers in Europa heeft eczeem en kappers worden dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke chemicaliën die kunnen leiden tot huid- en ademhalingsproblemen en andere nadelige gezondheidseffecten.
Een onderzoeksproject gericht op de gezondheid en veiligheid van kappers is afgerond. Het project richtte zich op de implementatie van de Europese kaderovereenkomst over beroepsgezondheid en veiligheid in de kapperssector. Kappers hebben veelvuldig contact met gevaarlijke chemicaliën, wat gezondheidsrisico's met zich meebrengt zoals huidschade, ademhalingsproblemen en kanker. Het onderzoek toonde aan dat meer dan een op de drie kappers in Europa eczeem heeft. Daarnaast worden kappers dagelijks blootgesteld aan een breed scala aan haarcosmetische producten en gevaarlijke kapselchemicaliën, wat kan leiden tot huid- en ademhalingsproblemen en andere nadelige gezondheidseffecten.
Achtergrond
Kappers vormen een belangrijke subgroep in de dienstensector. In hun dagelijkse werk komen zij in contact met veel gevaarlijke en giftige stoffen, wat verschillende beroepsmatige gezondheidsrisico's met zich meebrengt, zoals huidschade, ademhalingsproblemen, voortplantingsstoornissen en verschillende vormen van kanker. 70% van de kappers lijdt op enig moment in hun carrière aan werkgerelateerde huidschade, meestal handdermatitis; vaak met een vroeg begin, meestal al tijdens de leerperiode. De dagelijkse blootstelling door inademing van gevaarlijke chemische stoffen die vrijkomen uit kappersproducten vormt voor kappers bovendien een groter risico op schadelijke gezondheidseffecten. Zij worden kwalitatief en kwantitatief veel meer aan dergelijke stoffen blootgesteld dan een consument of klant. Bij de huidige risicobeoordeling van haarcosmeticaproducten wordt echter geen rekening gehouden met de dagelijkse blootstelling van kappers. Daarom was het noodzakelijk de blootstelling van kappers en de beroepsmatige gezondheidsrisico's in verband met het gebruik van cosmetische producten uitgebreid en systematisch te bestuderen, om de wetenschappelijke basis te leggen voor een betere bescherming van de gezondheid van kappers.
Europees project
Een Joint Social Partner Project werd gepresenteerd onder de ondersteuning van sociale dialoogfinancieringsoproep en werd gezamenlijk gepresenteerd door Europese sociale partners van de persoonlijke dienstensector in het kader van hun activiteiten voor sociale dialoogcommissie voor sectorale dialoog.
In totaal werden 10 systematische en scoping reviews van beschikbare literatuurgegevens van 2000-2021 uitgevoerd door een consortium van de experts uit Kroatië, Denemarken, Duitsland en Nederland tussen 2021 en 2022. De reviews waren gericht op stoffen die zijn aangemerkt als de gevaarlijkste cosmetische ingrediënten met (potentieel) schadelijke gevolgen voor de huid van kappers, systemische toxiciteit, ademhalings-, carcinogene en reproductieve effecten. Alle reviews zijn gepubliceerd in gerenommeerde internationale wetenschappelijke tijdschriften.
Bevindingen
Uit dit onderzoek is gebleken dat meer dan één op de drie kappers in Europa handeczeem heeft, wat hun werkvermogen kan aantasten. De meesten ontwikkelen handeczeem tijdens hun stage en zijn dus mogelijk minderjarig. Niet alleen worden kappers tot 78 keer meer dan consumenten blootgesteld aan een breed scala van haarcosmetica, variërend van shampoos, conditioners, oxidatieve en niet-oxidatieve haarverf tot bleekmiddelen, maar zij worden ook vaak blootgesteld aan verschillende gevaarlijke kapperschemicaliën tegelijk, wat leidt tot een zogenaamde cocktailblootstelling. De cumulatieve dagelijkse blootstelling van kappershanden aan haarcosmetica – indien niet voldoende bedekt met handschoenen en ondersteund door de toepassing van verzachtende middelen – is een duidelijke oorzaak van schade door huidirritatie.
Afbeelding: Mate van overmatige blootstelling van kappers ten opzichte van klanten. Bron: Symanzik, C et al.
Uit de studies blijkt ook dat het inademen van kapperschemicaliën kan leiden tot ademhalingsproblemen. Bleekmiddelen die persulfaatzouten bevatten zijn de belangrijkste oorzaak van beroepsgerelateerde aandoeningen van de luchtwegen bij kappers.
Kappers worden, zoals aangegeven door sommige studies, ook af en toe blootgesteld aan chemicaliën in de lucht die worden vrijgegeven tijdens kapsels in hoeveelheden die de toepasselijke beroepslimieten of richtlijnwaarden overschrijden met irriterende en/of sensibiliserende effecten op de luchtwegen. Zowel blootstelling via de huid als bij inademing kan leiden tot de absorptie van chemicaliën in het lichaam met het potentieel voor de ontwikkeling van systemische bijwerkingen, zoals carcinogeniteit (blaaskanker) en reproductieve toxiciteit (nadelige effecten tijdens de zwangerschap en een slechte neonatale gezondheid).
Aanbevelingen
Men moet een regelmatige gezondheidsrisicobeoordeling uitvoeren, met inbegrip van de identificatie van allergenen en irriterende stoffen voor de huid en de luchtwegen op de werkplek. Preventie is bovendien van cruciaal belang, reden waarom de consequente toepassing van preventieve maatregelen ter vermindering van de blootstelling reeds deel moet uitmaken van de beroepsopleiding. Het adequate gebruik van door de werkgever te verstrekken handschoenen voor persoonlijke bescherming is onontbeerlijk voor kappers, aangezien dit de bedreiging voor de gezondheid van de huid en de transdermale opname van chemicaliën vermindert. Het is ook zeer belangrijk dat in kapsalons passende ventilatiesystemen worden gebruikt. Aan risicogroepen in kapsalons (bv. zwangerschap, reproductieve leeftijd, neurotoxiciteit bij jongeren, atopici) moet specifiek aandacht worden besteed. Informatie over de gevaarlijke eigenschappen van chemische stoffen in haarverzorgingsproducten, de blootstellingsroute en de omvang en het patroon van de blootstelling is van cruciaal belang.
Het project heeft ook een medisch referentiedocument opgesteld voor gezondheidsprofessionals, en een infographic over het project.
Conclusie
De risicobeoordeling van nadelige gezondheidseffecten op basis van blootstelling van de consument onderschat de beroepsrisico's voor kappers. Een betere risicobeoordeling van huidirriterende en vooral sensibiliserende stoffen in producten zou een grote stap voorwaarts betekenen, waarbij rekening wordt gehouden met de hogere blootstelling van kappers in vergelijking met consumenten. Alleen dan kan de werkelijke blootstelling van kappers in het dagelijks werk worden erkend. Dit zal ook het adequate uitgangspunt zijn voor het specifiek op maat maken van preventieve beschermingsmaatregelen.
Bronnen
Uni-Europa – Forwarding OHS on cosmetics in the hairdressing sector.
Symanzik, C et al. Differences between hairdressers and consumers in skin exposure to hair cosmetic products: A review. Contact Dermatitis. 2022; 86(5): 333-343. doi:10.1111/cod.14055.