Nieuwe CLP-verordening: Striktere regels voor classificatie, etikettering en verpakking van chemische stoffen

De Raad van de Europese Unie heeft de herziene CLP-verordening (Classification, Labelling, Packaging) formeel goedgekeurd. Dit markeert de laatste stap in de besluitvormingsprocedure rond de actualisering van de regels voor de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen. Het is nu verplicht om hormoonverstorende stoffen te vermelden op etiketten en om chemische stoffen opnieuw te beoordelen aan de hand van de nieuwe gevarenklassen. Producenten moeten waar nodig hun etiketten aanpassen.

Waarom deze herziening?

Chemische stoffen kunnen ernstige risico's vormen voor de gezondheid en het milieu. Nieuwe inzichten over de effecten van bepaalde stoffen, zoals hormoonverstorende eigenschappen of de langetermijneffecten van persistente stoffen, maakten een aanpassing van de regelgeving noodzakelijk. De verordening houdt nu rekening met nieuwe gevaren, zoals hormoonontregelende stoffen en persistente, mobiele en toxische stoffen. Ook trends zoals de online verkoop van chemische producten en het gebruik van navulstations vereisen aanvullende regelgeving.

Nieuwe gevarenklassen: Hormoonverstorende en persistente stoffen

Stoffen die bekendstaan als hormoonontregelaars of die persistent, mobiel en toxisch zijn (zoals PFAS), krijgen nu hun eigen classificatie. Deze stoffen, die zich gemakkelijk verspreiden via lucht of water, vormen een risico voor zowel het milieu als de volksgezondheid.

De Europese Unie loopt hiermee voorop, aangezien deze gevarenklassen nog niet zijn opgenomen in de mondiale standaarden van de Verenigde Naties (VN). Dit kan echter leiden tot verwarring op de internationale markt, waar verschillende waarschuwingssymbolen en gevarenklassen gehanteerd worden.

Online verkoop en navulstations

Een andere belangrijke wijziging is de toevoeging van specifieke regels voor de verkoop van chemische stoffen via online kanalen en in bulk bij navulstations. Uniforme digitale etiketten zorgen ervoor dat de gevaren van deze producten beter zichtbaar en begrijpelijk zijn, ongeacht het verkoopkanaal.

Impact op de industrie

Voor chemische bedrijven betekent de herziening van de CLP-verordening dat producten opnieuw beoordeeld moeten worden. Dit kan leiden tot extra tests en de noodzaak om stoffen te vervangen of nieuwe waarschuwingen toe te voegen op etiketten. Vooral bedrijven die werken met complexe mengsels worden geconfronteerd met striktere regels.

Uitzonderingen voor plantaardige stoffen

De verordening bevat een uitzondering van vijf jaar voor niet-genetisch gemodificeerde plantenextracten, zoals etherische oliën. Na deze periode kan de Europese Commissie nieuwe regels voorstellen op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten.

Meer veranderingen in de CLP-verordening

Naast de nieuwe gevarenklassen en digitale etikettering introduceert de herziene CLP-verordening enkele andere vernieuwingen:

• Groepsclassificatie: Producenten kunnen nu dezelfde classificatie aanvragen voor vergelijkbare stoffen, mits dit wetenschappelijk goed onderbouwd is. Dit helpt om sneller te handelen bij stoffen die, zoals PFAS, vergelijkbare risico’s vertonen.
• Boeklet-etiketten: Kleine verpakkingen mogen voortaan voorzien worden van booklet-etiketten. Dit zijn op de verpakking geplakte boekjes met waarschuwingen in meerdere talen, wat bedrijven in staat stelt één etiket voor de hele EU te gebruiken.
• Reclamevoorschriften: In alle reclame voor producten met gevaarlijke stoffen moeten voortaan de bijbehorende waarschuwingszinnen worden vermeld, ook in tv- en radiospotjes. Algemene verwijzingen zoals “raadpleeg de veiligheidsvoorschriften” volstaan niet meer.
• Navulbare chemische producten: Specifieke regels zijn ingevoerd om de veiligheid van chemische producten die in bulk worden verkocht, zoals huishoudchemicaliën bij navulstations, te waarborgen voor consumenten.

Uitdagingen en kritiek

Niet iedereen is even enthousiast over de nieuwe regels. Sommige critici, zoals toxicologen en vertegenwoordigers uit de chemische industrie, stellen dat de regelgeving soms te ver gaat. Er wordt bijvoorbeeld gewezen op het risico van “chemofobie”, waarbij consumenten worden afgeschrikt door waarschuwingen die mogelijk een vertekend beeld geven van de werkelijke gevaren. Ook de internationale handel kan bemoeilijkt worden doordat Europese regels afwijken van mondiale standaarden.

Besluitvormingsproces en volgende stappen 

De Europese Commissie diende het voorstel voor de verordening in op 19 december 2022. Na intensieve onderhandelingen keurde de Raad op 30 juni 2023 een mandaat goed voor de onderhandelingen met het Europees Parlement. Dit leidde tot een voorlopig akkoord op 5 december 2023. Op 14 oktober 2024 werd de verordening definitief goedgekeurd door de Raad. De nieuwe CLP-verordening wordt binnenkort gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie en zal 20 dagen daarna in werking treden.

Voor nieuwe stoffen die in de handel komen, moeten bedrijven vanaf 1 mei 2025 aan de nieuwe regels voldoen, terwijl ze voor stoffen die al in de EU in de handel zijn, tot 1 november 2026 de tijd hebben. Voor nieuwe mengsels gelden de nieuwe CLP-gevarenklassen vanaf 1 mei 2026, terwijl bedrijven voor bestaande mengsels tot 1 mei 2028 de tijd hebben om de indeling en etikettering aan te passen.

De herziene CLP-verordening legt de lat hoger voor de veiligheid en transparantie rondom chemische stoffen. Het biedt duidelijke richtlijnen voor producenten, maar brengt ook uitdagingen met zich mee voor de chemische industrie. Preventieadviseurs zijn nu meer dan ooit nodig om bedrijven te ondersteunen bij het voldoen aan deze nieuwe vereisten en om werknemers en consumenten beter te beschermen tegen de risico's van chemische stoffen.

Bronnen:

Raad van de Europese Unie - Chemische stoffen: nieuwe verordening over indeling, etikettering en verpakking

Chemie Magazine - Herziening verordening Classification, Labelling, and Packaging

ChemSafe - New CLP Hazard Classes