Doorgaan naar hoofdcontent

Nieuw advies van de HGR: Maatregelen om de schade en risico’s van alcoholgebruik te beperken, ook op het werk

Alcoholgebruik brengt aanzienlijke gezondheids- en maatschappelijke risico’s met zich mee. Het beperken van de schade en risico’s vereist een brede aanpak op maatschappelijk, individueel en contextspecifiek niveau, zo stelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) in haar recentste advies. In dit artikel belicht ik de belangrijkste aanbevelingen, en wat dit betekent voor werkgevers.

De impact van alcoholgebruik

Alcohol is wereldwijd een van de belangrijkste oorzaken van ziekte en sterfte. Het verhoogt het risico op cardiovasculaire aandoeningen, kanker, psychische stoornissen en leverziekten. Daarnaast heeft het ernstige maatschappelijke gevolgen zoals verkeersongevallen, agressie, en verlies van productiviteit.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er geen veilig consumptieniveau is zonder gezondheidsrisico’s. Daarom adviseert de HGR om maatregelen te nemen die zowel gericht zijn op het verminderen van alcoholgebruik als op het beperken van de schade ervan.

Een geïntegreerde aanpak: drie pijlers

De aanbevelingen van de HGR zijn gebaseerd op drie pijlers:

1. Maatschappelijke acties

Om de aantrekkelijkheid en beschikbaarheid van alcohol te verminderen, stelt de HGR onder andere voor:

  • Striktere wetgeving op alcoholmarketing: een volledig verbod op reclame en promotie van alcohol, vergelijkbaar met de regelgeving rond tabak.
  • Minimumprijs per eenheid alcohol: het instellen van een prijsdrempel per gram alcohol om overconsumptie te ontmoedigen.
  • Verhoogde leeftijdsgrens voor alcoholverkoop: een eenduidige grens op 18 jaar voor alle alcoholische dranken, zonder uitzondering voor bier en wijn.
  • Gratis toegang tot drinkwater in de horeca: om de keuze voor een niet-alcoholische optie te vergemakkelijken.

Deze maatregelen helpen om een sociale normverandering te stimuleren, waarbij alcohol minder vanzelfsprekend wordt in het dagelijks leven.

2. Individuele acties

Preventie- en zorgstrategieën moeten niet alleen gericht zijn op abstinentie, maar ook op risicobeperking. Belangrijke aanbevelingen zijn:

  • Brede verspreiding van richtlijnen over verantwoord alcoholgebruik: Maximaal 10 standaardglazen per week, verspreid over meerdere dagen. Minstens enkele alcoholvrije dagen per week. Vermijden van binge drinking (meer dan 4-6 glazen in korte tijd).
  • Vroegtijdige opsporing van problematisch gebruik: korte interventies en counseling kunnen het risico op verslaving verminderen.
  • Toegankelijke zorg zonder drempels: een breed scala aan zorgopties, inclusief ondersteuning zonder dat abstinentie de enige doelstelling is.

3. Gerichte maatregelen

Sommige doelgroepen en omgevingen vragen om extra aandacht. De HGR beveelt onder andere aan:

  • Bescherming van jongeren: onderwijsprogramma’s over alcohol en mentale weerbaarheid.
  • Zwangere personen en hun omgeving informeren: alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind.
  • Alcoholvrije feest- en werkomgevingen: bedrijven en organisaties kunnen beleid invoeren om alcoholconsumptie te beperken, bijvoorbeeld door geen alcohol meer te serveren op bedrijfsfeesten.
  • Ondersteuning van mensen in precaire situaties: harm reduction-strategieën zoals gecontroleerd alcoholgebruik in zorginstellingen kunnen de schade beperken.

Wat betekent dit voor werkgevers?

In België biedt Collectieve Arbeidsovereenkomst nr. 100 (CAO 100) een wettelijk kader voor bedrijven om een preventief en ondersteunend beleid rond alcohol- en druggebruik (ADM-beleid) op de werkvloer te ontwikkelen.

Een effectief CAO 100 ADM-beleid omvat:

  1. Preventie en sensibilisering: Informeren van werknemers over de risico’s van alcoholgebruik, zowel voor de gezondheid als voor de werkprestaties. Regelmatige bewustmakingscampagnes en opleidingen voor leidinggevenden en medewerkers over verantwoord alcoholgebruik en vroegtijdige signalering van problematisch gebruik.
  2. Duidelijke afspraken en richtlijnen: Opstellen van een alcohol- en drugbeleid dat aansluit bij de bedrijfscultuur en werkomstandigheden. Vastleggen van regels rond alcoholconsumptie op de werkvloer en bij werkgerelateerde evenementen. Communiceren over de gevolgen van overtredingen en de stappen die worden ondernomen bij vermoeden van problematisch gebruik.
  3. Vroegtijdige detectie en ondersteuning: Trainen van leidinggevenden en vertrouwenspersonen in het herkennen en bespreekbaar maken van alcoholgerelateerde problemen. Aanbieden van vertrouwelijke gesprekken en doorverwijzing naar hulpverlening (bijvoorbeeld via een externe preventiedienst of een Employee Assistance Program). Stimuleren van een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om hulp te zoeken zonder angst voor stigma of sancties.
  4. Interventie en opvolging: Definiëren van een procedure voor hoe om te gaan met situaties waarin alcoholgebruik een impact heeft op de werkprestaties of veiligheid. Samenwerking met arbeidsartsen en preventieadviseurs om op maat gemaakte begeleiding te voorzien voor werknemers die worstelen met problematisch alcoholgebruik. Re-integratieplannen en nazorg voor medewerkers die ondersteuning hebben gekregen.

Door een CAO 100 ADM-beleid correct te implementeren, kunnen bedrijven een gezonde en veilige werkomgeving creëren. Dit draagt niet alleen bij aan het welzijn van werknemers, maar vermindert ook risico’s op arbeidsongevallen, verhoogt de productiviteit en ondersteunt een open en ondersteunende bedrijfscultuur.

Preventieadviseurs en HR-professionals hebben hierin een sleutelrol door het beleid vorm te geven, te implementeren en op te volgen, in nauwe samenwerking met leidinggevenden, vertrouwenspersonen en externe preventiediensten.

Wil je ondersteuning bij het ontwikkelen van een ADM-beleid of een sensibiliseringscampagne? Neem contact op met je externe preventiedienst of raadpleeg het volledige CAO 100-kader via de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg

Conclusie

Alcoholgebruik is diep geworteld in de samenleving, maar brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. De HGR benadrukt dat er geen veilig gebruiksniveau bestaat en pleit voor een brede aanpak met maatschappelijke, individuele en gerichte maatregelen. Preventieadviseurs en HR-professionals spelen een cruciale rol in het informeren en beschermen van werknemers en het bevorderen van een gezondere werk- en leefomgeving.

Bron

HGR-advies nr. 9782 - Maatregelen om de schade en de risico's van alcoholgebruik te beperken

Populaire posts van deze blog

Bereken je kans op een hartinfarct

Met behulp van een aantal parameters kun je de statistische kans inschatten of je binnen de tien jaar zal overlijden aan een hart- of vaatziekte.     De SCORE-tabel is niet nieuw. Het is een internationaal erkend werkmiddel dat op basis van het geslacht, de leeftijd, de systolische bloeddruk, het rookgedrag en de verhouding van totaal cholesterol op HDL-cholesterol in één overzichtelijk geheel de kans weergeeft dat je sterft aan een hartinfarct of een beroerte. De getallen worden onderverdeeld in drie categorieën: Groen: Laag risico, minder dan 5% kans om binnen de tien jaar de wormen te voeren Oranje: Matig risico, 5 à 9% kans om binnen de tien jaar de pijp aan Maarten te geven Rood: Hoog risico, 10% of meer kans om binnen de tien jaar aan de verkeerde kant van het gras te gaan liggen Het is en blijft uiteraard slechts een ruwe inschatting. Als je suikerziekte hebt, moet je al niet beginnen met de tabel. Ga dan maar uit van een ernstig verhoogd ris...
Meer lezen

Moderne lotusvoeten

Vandaag verscheen een artikel op VRT NWS , dat schoenen met hoge hakken (voorlopig) lijken te hebben afgedaan. Nu kan ik eindelijk een tekst die ik al sinds begin 2020 als "draft" heb staan, publiceren! Wanneer we lezen over de praktijk van het voetinbinden in het oude China, gruwelen we van zulke barbaarse martelpraktijken. Hoe heeft een schoonheidsideaal ooit in zulke mate kunnen ontsporen? Nochtans bezondigen wij ons aan gelijkaardige praktijken, alleen is het moeilijker om zulke dingen objectief te beoordelen, wanneer je zelf in die cultuur verweven zit. Voetinbinden Ik ga dit cultureel gegeven toch even kaderen. De praktijk van voetinbinden heeft zich in China ontwikkeld tijdens de Tang-dynastie (618-907 na Chr.). Het hield in dat men bij jonge meisjes de voeten omzwachtelde. De vier kleine tenen werden naar binnen geplooid en braken uiteindelijk vanzelf. De grote teen bleef recht. Het resultaat was een "lotusvoetje". Dit gold als een teken van wels...
Meer lezen

Beroepsrisico's voor kappers zwaar onderschat, blijkt uit nieuw Europees onderzoek

Onderzoeksproject richtte zich op implementatie van Europese kaderovereenkomst over gezondheid en veiligheid in kapperssector. Meer dan een op de drie kappers in Europa heeft eczeem en kappers worden dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke chemicaliën die kunnen leiden tot huid- en ademhalingsproblemen en andere nadelige gezondheidseffecten. Een onderzoeksproject gericht op de gezondheid en veiligheid van kappers is afgerond. Het project richtte zich op de implementatie van de Europese kaderovereenkomst over beroepsgezondheid en veiligheid in de kapperssector. Kappers hebben veelvuldig contact met gevaarlijke chemicaliën, wat gezondheidsrisico's met zich meebrengt zoals huidschade, ademhalingsproblemen en kanker. Het onderzoek toonde aan dat meer dan een op de drie kappers in Europa eczeem heeft. Daarnaast worden kappers dagelijks blootgesteld aan een breed scala aan haarcosmetische producten en gevaarlijke kapselchemicaliën, wat kan leiden tot huid- en ademhalingsproblemen en ander...
Meer lezen