Een stijging van 5,5% in het aantal sterfgevallen werd opgetekend in België in 2022 in vergelijking met het gemiddelde van 2017, 2018, 2019 en 2021. De stijging was statistisch significant in zowel Vlaanderen als Wallonië en vooral onder vrouwen en personen ouder dan 85 jaar. Deze trends waren het sterkst in april, gedurende de zomer, en in december.
Stijging van Overlijdens: Een Vergelijking
Statbel registreerde in 2022 in totaal 116.380 overlijdens in België, een stijging van 3,6% ten opzichte van 2021. Deze stijging is echter nog markanter (5,5%) als men de cijfers vergelijkt met het vierjarig gemiddelde van 2017, 2018, 2019 en 2021. Het jaar 2020 is buiten beschouwing gelaten vanwege de uitzonderlijke impact van de coronapandemie op de sterftecijfers. Het effect van de bevolkingsstructuur op deze stijging moet nog onderzocht worden.
Regionale Trends: Vlaanderen en Wallonië
Een nadere blik op de regionale verschillen toont aan dat Vlaanderen en Wallonië de hoogste toenames kenden in sterfgevallen in 2022, met stijgingen van respectievelijk 6,8% en 4,6% in vergelijking met het vierjarig gemiddelde. Brussel, daarentegen, had vrijwel hetzelfde aantal overlijdens als het voorgaande gemiddelde. De verschillen in bevolkingsstructuur tussen de regio's kunnen mogelijk bijdragen aan deze variaties, aangezien Vlaanderen de grootste populatie 65-plussers had op 1 januari 2022.
Afbeelding: Evolutie van het aantal overlijdens in België en de gewesten van 2017 tot 2022. Bron: Statbel.
Demografische Details: Vrouwen en Ouderen
Verder is een hogere stijging in overlijdens opgetekend bij vrouwen (6,5%) in 2022, vergeleken met het vierjarig gemiddelde, terwijl het aantal overlijdens bij mannen met 4,5% steeg. In vergelijking met 2021 is er een sterke toename van overlijdens bij vrouwen, terwijl het aantal overlijdens bij mannen vrijwel gelijk blijft. De grootste stijging is waargenomen bij personen ouder dan 85, met een toename van 9,6% in 2022 in vergelijking met het vierjarig gemiddelde. Er zijn ook stijgingen genoteerd in de leeftijdsgroepen 75-84 jaar en 65-74 jaar.
Maandelijkse Sterftecijfers: April, Zomer en December
Een maandelijkse analyse van sterftecijfers toont aan dat de maanden april, de zomermaanden (vooral augustus) en december hogere sterftecijfers kenden dan gebruikelijk. De precieze redenen voor deze pieken zijn veelvuldig en worden nog onderzocht.
De aprilpiek van 15,2% kan te wijten zijn aan een licht verhoogd aantal overlijdens door zowel COVID-19 als de griep. Ook tijdens de zomermaanden was er een toename in overlijdens met de hoogste piek in augustus. De buitengewoon warme zomer en variabele luchtkwaliteit kunnen hier een rol in hebben gespeeld. December liet eveneens een stijging in sterfgevallen zien, wellicht te wijten aan de samenspel van verschillende factoren waaronder griep, het RSV-virus en lagere luchtkwaliteit.
Afbeelding: Evolutie van het aantal overlijdens per maand van 2017 tot 2022. Bron: Statbel.
In de historische context sinds 1841 bevindt 2022 zich op de 165e plaats qua bruto sterftecijfer met 10,0 per duizend, beter dan het coronajaar 2020 (147e plaats, 11,0 per duizend), maar minder goed dan 2021 (172e plaats, 9,7 per duizend). De meeste jaren met een lager sterftecijfer dan 2021 hebben zich allemaal voorgedaan in deze eeuw. Deze cijfers benadrukken het belang van verdere analyse en preventieve maatregelen om de trend van stijgende sterftecijfers te bestrijden.
Bron: Statbel - Overlijdens met 5,5% gestegen in 2022