Doorgaan naar hoofdcontent

Zwangerschapswens? Dan laat je best dit op voorhand testen


Onlangs zat ik in een overleg van de Werkgroep Onderwijs* met de interne preventieadviseurs van de verschillende onderwijskoepels, en het kwam ter sprake dat kleuterleidsters met een zwangerschapswens eigenlijk best op voorhand een bloedafname zouden laten uitvoeren, om na te kijken of ze wel beschermd zijn tegen de gevaarlijkste infectieziekten. Maar eigenlijk geldt dat voor alle vrouwen. Een kort overzicht.


Tijdens de zwangerschap zijn er een aantal infectieziekten die een risico inhouden voor het ongeboren kind. Sommige werknemers hebben een beroepsmatig verhoogd risico op besmetting. Ben je niet beschermd? Dan moet je tijdens de zwangerschap uit dit risico verwijderd worden, conform het KB Moederschapsbescherming.

De werkgever is hier niet altijd mee opgezet; het werkrooster moet stante pede helemaal omgegooid worden. Kan geen aangepast of ander werk voorzien worden? Dan wordt de werkneemster tijdelijk geschorst. Geen andere optie; dit advies van de arbeidsarts is absoluut dwingend.

Ook vervelend voor de werknemer. Ja, uiteraard is het wel leuk dat 90% (of 100% bij vastbenoemde leerkrachten) van je loon gedurende de verdere zwangerschap gewoon verder wordt uitbetaald. Maar je kunt niet langer blijven doorwerken en je postnatale rust opsparen. Automatisch ben je acht weken kwijt, die je dus vóór de bevalling hebt moeten opnemen. Bovendien is er nog steeds het feit dat je niet immuun bent! Je beroepsrisico valt dan wel weg, maar je kunt nog steeds besmet worden via een andere route. Door je eerste kind bijvoorbeeld, of wanneer je boodschappen gaat doen.

Bloedafname

Voor verschillende aandoeningen kun je jezelf preventief inenten, maar niet eenmaal dat je zwanger bent. En vaak is het dan pas dat je je gynaecoloog of behandelend arts hierover contacteert; te laat! Dus heb je een zwangerschapswens? Laat dan nu al een bloedafname uitvoeren, en kijk welke spuitjes je preventief kunt laten zetten.


Varicella
Quasi iedereen die in België is geboren en getogen, heeft dit in haar jeugd wel doorgemaakt: de waterpokken. Eenmaal gehad, ben je levenslang beschermd. Behoor je toch tot de minder dan twee percent die hiervan gevrijwaard is gebleven? Laat dan een spuitje zetten. Provarivax of Varilrix. Maar dus wel vóór dat je zwanger wordt; het vaccin bevat het levend virus, verzwakt maar alleszins theoretisch mogelijk schadelijk wanneer gegeven tijdens de zwangerschap.

Mazelen, bof, rubella
Het MMR-vaccin heb je normaal al twee maal gehad; eenmaal toen je 12 maanden oud was, en een herhalingsvaccin rond de leeftijd van 10 jaar. Het beschermt tegen mazelen, bof en rubella. Blijkt uit een bloedafname dat je deze toch niet gehad hebt, of onvoldoende beschermt bent? Laat dan twee  herhalingsspuitjes zetten van M.M.R. VaxPro of Priorix. Ook hier weer opgelet, het bevat levend verzwakte virussen, dus doe het vóór je zwanger wordt.

Hepatitis B
Hier heb je in feite maar enkel risico op bij bloedcontact. Dus heb je geen beroepsmatig risico? Dan is dit niet nodig. Indien wel, dan is het zeker aangewezen om dit te laten bepalen, als je dat al niet hebt laten doen**.
Dit vaccin bevat geen levend virus, enkel eiwitten. Dus heb je onvoldoende antistoffen en een hoog beroepsmatig risico? Dan kun je tijdens de zwangerschap nog een extra spuitje laten zetten; Engerix-B, Fendrix of Hbvaxpro.

Toxoplasmose
Als je bijvoorbeeld toezicht moet houden op een school met een zandbak in de openlucht, dan laat je ook dit best nakijken. Ook wanneer je thuis een zandbak hebt, of een kat. Het zijn namelijk deze beestjes die via hun urine de pathogeen overbrengen.
Toxoplasmose negatief? Er is geen vaccin, dus blijf van alle zandbakken weg, was zorgvuldig alle rauwe groenten voordat je ze eet, en vermijd katten.

CMV
Ik zet het bij de lijst omdat ik anders waarschijnlijk hierover opmerkingen zou krijgen, maar eigenlijk maakt het niet zoveel uit of je nu positief of negatief test op cytomegalievirus. Want er bestaan verschillende serotypen, dus zelfs een positieve test garandeert geen absolute bescherming. Er is een vaccin in onderzoeksfase, maar dat werkt nog niet optimaal. Dus het enige dat je kunt doen, is tijdens de zwangerschap blootstelling aan (heel) jonge kinderen vermijden. Vooral in kinderdagverblijven is er een beroepsmatig risico. Bij iets oudere kinderen (vanaf kleuterklas) valt het risico wel mee. Zorgvuldig handen wassen na contact met lichaamsvochten van kinderen (zoals speeksel en urine) is dan wel de boodschap.

Algemeen
Ja, als je dan toch laat prikken, dan kan de arts onmiddellijk ook een algemeen bloedbilan bepalen. Doorgaans doen ze dit automatisch al, maar voor alle zekerheid vermeld ik het hier ook nog maar eens:
  • Complet formule (aantal en uitzicht rode bloedcellen, aantal en types witte bloedcellen)
  • Vitamines (vnl. B12-gehalte, maar mogelijk ook andere)
  • Mineralen (ijzer, calcium, jodium, …)
Overig
Hiernaast zijn er nog een aantal aanbevolen vaccins tijdens de zwangerschap, zoals Boostrix (het combinatievaccin tegen kinkhoest, tetanus en difterie) en het influenzavaccin (tegen griep); en specifieke vaccins als je een reis plant naar risicovolle gebieden; maar een overzicht hiervan zou voor dit blogartikel wat te ver gaan. Deze specifieke situaties kun je met je gynaecoloog bespreken, of raadplegen op de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Hun brochure over reizen en zwangerschap kun je hier vinden.


Zwanger zijn is toch wel een big deal. Een klein risico op een negatieve outcome, wanneer het toch voorvalt, heeft een heel grote impact op je kleintje. Dus best bereid je je goed voor; een bloedafname met indien nodig een extra spuitje en wat supplementen is toch niet zo veel gevraagd?


* In maart 2018 is vanuit Co-prev (de overkoepelende dienst voor de externe preventiediensten in België) de werkgroep Onderwijs opgericht. Dit om te komen tot een gestandaardiseerde risicoanalyse per functie voor gans het Nederlandstalig onderwijs in België. Dit is nodig, omdat er nu niet echt een uniformiteit bestaat, met verschillende risico’s per functie niet enkel tussen de scholenkoepels, maar ook tussen de externe diensten, soms zelfs adviezen die kunnen afwijken van arts tot arts. Ik maak deel uit van deze werkgroep, maar ze wordt inhoudelijk getrokken door dr. David Giuliani. Hij is echt een expert ter zake met 400 scholen onder zijn hoede, en begeesterd door het onderwerp. Er wordt ook zeer waardevolle input gegeven door de voorzitster van de werkgroep dr. An Bogaert en de overige leden dr. Yves Rasquin en dr. Nico Cornelis. Co-prev’s ir. Geert De Smet ten slotte geeft ook nog de kijk als arbeidshygiënist. Door hen allen voel ik me behoorlijk overbodig :-D maar waar mogelijk draag ik ook mijn steentje bij.

** Eigenlijk vind ik het onbegrijpelijk dat dit niet standaard wordt uitgevoerd, een maand na afronden van de vaccinatiereeks. Want een titer van 10 mIU/mL of meer in het bloed bewijst levenslange immuniteit. Maar wacht enkele jaren, en je krijgt vaak een negatieve titer; men is beschermd, maar het is niet meer te bewijzen via de standaard bloedtest. Dus wordt er onnodig een nieuw, duur (50 euro) vaccin geplaatst. Enfin, dit alles geheel ter zijde.

Populaire posts van deze blog

Apenpokken - stand van zaken

Apenpokken zijn wereldwijd in opmars, ook in België. Wat is het, hoe wordt het overgedragen, wat zijn de preventiemaatregelen en wat is de huidige stand van zaken in België? Sinds de laatste keer dat ik erover schreef begin juli, is de situatie wat gewijzigd. Onderstaand artikel geeft een overzicht. Wat zijn Apenpokken Monkeypox of Apenpokken (MPX) wordt veroorzaakt door het monkeypoxvirus (MPXV), dat behoort tot de familie van de orthopoxvirussen (waartoe ook het pokkenvirus behoort). Tot nu toe kwam de ziekte vooral voor in beboste delen van Centraal- en West-Afrika, met sporadisch gevallen in andere landen, gelinkt aan een reis naar deze gebieden. Sinds begin mei 2022 verspreidt de ziekte zich echter in Europa en daarbuiten, waarbij besmettingen vooral voorkomen bij mannen die seksuele contacten hebben met mannen, maar niet uitsluitend. Hoe raakt men besmet Om besmet te geraken door het apenpokkenvirus moet men nauw contact hebben met een besmettelijke of ziek persoon. Dit kan optre

Moderne lotusvoeten

Vandaag verscheen een artikel op VRT NWS , dat schoenen met hoge hakken (voorlopig) lijken te hebben afgedaan. Nu kan ik eindelijk een tekst die ik al sinds begin 2020 als "draft" heb staan, publiceren! Wanneer we lezen over de praktijk van het voetinbinden in het oude China, gruwelen we van zulke barbaarse martelpraktijken. Hoe heeft een schoonheidsideaal ooit in zulke mate kunnen ontsporen? Nochtans bezondigen wij ons aan gelijkaardige praktijken, alleen is het moeilijker om zulke dingen objectief te beoordelen, wanneer je zelf in die cultuur verweven zit. Voetinbinden Ik ga dit cultureel gegeven toch even kaderen. De praktijk van voetinbinden heeft zich in China ontwikkeld tijdens de Tang-dynastie (618-907 na Chr.). Het hield in dat men bij jonge meisjes de voeten omzwachtelde. De vier kleine tenen werden naar binnen geplooid en braken uiteindelijk vanzelf. De grote teen bleef recht. Het resultaat was een "lotusvoetje". Dit gold als een teken van wels

Calciumhydroxide in water

Kalkwater of kalkmelk is een oplossing van calciumhydroxide (Ca(OH) 2 ) in water. Calciumhydroxide is weinig oplosbaar in water. “0,17 gram per 100 ml water”. Bron: Chemiekaarten 19 e editie 2004. “Licht oplosbaar in water van 20°C : 1,65 g/l” Bron: Carmeuse.nl In water valt Ca(OH) 2 uiteen in Ca 2+ - en OH - -ionen. Hierdoor ontstaat een basische oplossing. De pH van een oplossing van 0,01% is 11,3. “pH: 11.3 (0.01% at 25 deg C); 12.5 to 12.7 (saturated solution (0.18 g/100 mL) at 25 deg C)” Bron: Intox.org Bij een gesatureerde oplossing (= maximum oplosbare hoeveelheid) bedraagt de pH 12,4 tot 12,8. “pH (saturated solution): 12.4” Bron: Sultanchemists.com “pH: 12,5-12,8 bij een concentratie van 1.070 mg/l” Bron: Carmeuse.nl Bij een langere blootstelling aan calciumhydroxide zullen de huidletsels meer uitgesproken zijn. Dit staat ook als dusdanig vermeld op veiligheidsfiches over calciumhydroxide. “Calcium hydroxide penetrates the ski