In een co-creatie workshop (ja kijk, het kind moet een naam krijgen) met een belangrijke klant, is het concept van bevlogen werknemers meermalen ter sprake gekomen. En belangrijk om hiertoe te komen, zijn duidelijke doelstellingen. Wat is de visie van de onderneming, op welke wijze wilt ze deze visie verwezenlijken, en last but definitely not least, hoe passen de individuele werknemers in dit geheel? Als voorbeeld van een dergelijke gepassioneerde werknemer werd het verhaal gebracht van de werknemer van NASA uit de jaren ‘60, die op de vraag wat hij aan het doen was, antwoordde: “I’m helping put a man on the moon!”
Wat ben ik aan het doen, en waarom doe ik dit? Het is imperatief voor een innoverende onderneming dat ze ervoor zorgt dat elke werknemer vervuld is van een besef dat hij of zij onmisbaar is in het hele proces van de organisatie. Dit geeft een gevoel van ownership. Niet enkel nuttig voor de organisatie, maar ook een bron van zingeving voor het individu.
Op de vraag "wat ben ik aan het doen", zou de NASA-werknemer kunnen antwoorden, dat hij de vloer aan het vegen is. In vele ondernemingen is dat ook de boodschap die gegeven wordt, en dat is op zich al heel wat; op zijn minst is het voor de werknemer duidelijk wat van hem verwacht wordt. “Je moet die en die en die taak doen van dat tot dat uur”, en men controleert of die taken ook naar behoren worden uitgevoerd. Check, check, check = paycheck.
Een aantal ondernemingen zit op een nog hoger niveau, en weet haar werknemers te begeesteren tot een zicht op een einddoel van de individuele taakvervulling. De vloerkuisende NASA-werknemer die zegt dat hij de werkplaats proper houdt, gaat zich niet meer blindstaren op de gedefinieerde taken die hij moet invullen, maar ziet voor zichzelf de rol die hij vervult, en zal (hopelijk) ook zelf initiatief nemen wanneer hij merkt dat hij acties moet nemen die buiten zijn taakomschrijving vallen, om zijn einddoel (hier een propere werkomgeving) te bereiken.
Maar in de meest innoverende ondernemingen gaat men nog een stapje hoger, en zijn alle werknemers bewust van het gezamenlijke einddoel. De vloervegende NASA-medewerker die mee een mens op de maan helpt zetten. Een prachtig recent voorbeeld van een dergelijke organisatie is Elon Musk’s SpaceX. Zowel voor de buitenwereld als voor de werknemers is het einddoel gekend: het plaatsen van een duurzame menselijke kolonie op Mars. Een miljoen mensen op de Rode Planeet, met de eerste vlucht met passagiers tegen eind 2022*. En iedereen draagt via zijn of haar dagelijkse jobinvulling een steentje bij.
Zal ik als laatste argument over het belang van ownership afsluiten met deze uitspraak van Benjamin Franklin, over de dood van koning Richard III bij de Slag bij Bosworth:
For the want of a nail the shoe was lost,
For the want of a shoe the horse was lost,
For the want of a horse the rider was lost,
For the want of a rider the battle was lost,
For the want of a battle the kingdom was lost,
And all for the want of a horseshoe-nail.
For the want of a shoe the horse was lost,
For the want of a horse the rider was lost,
For the want of a rider the battle was lost,
For the want of a battle the kingdom was lost,
And all for the want of a horseshoe-nail.
* Of ik geloof dat deze deadline gehaald gaat worden, Musk’s eerder vooropgestelde (en gefaalde) deadlines indachtig, is een ander paar mouwen.