Wil je als werkgever een werknemer met een arbeidsbeperking aanwerven of in dienst houden? Dan heb je een aantal mogelijkheden voor ondersteuning. Er zijn verschillende instanties die hiervoor instaan, afhankelijk van waar de werknemer woont. Ik geef een kort overzicht.
De Belgische overheid heeft dus een aantal tewerkstellingsbevorderende maatregelen uitgewerkt, die de werkgevers moet stimuleren om personen met een arbeidshandicap te werk te stellen. De bevoegdheiden zijn echter versnipperd over de verschillende gewesten en gemeenschappen, wat het niet altijd even duidelijk maakt voor de werkgevers (of werknemers met een arbeidshandicap) bij wie ze hiervoor nu eigenlijk terecht kunnen. Maar zo complex is het eigenlijk ook weer niet, zoals ik hieronder kan aantonen.
Wie
Om te beginnen, wie komt in aanmerking voor een tegemoetkoming, rechtstreeks of via de werkgever? Alle werknemers met een arbeidsbeperking. Er bestaan twee soorten arbeidsbeperking, zoals ook beschreven op de website van de VDAB.
Arbeidshandicap
Dit betekent dat je een aandoening hebt van psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard waardoor je het moeilijk hebt om werk te vinden of om je job uit te voeren.
Enkele mogelijke voorbeelden: autisme, slechthorendheid, slechtziendheid, rugklachten, stembandverlamming, depressie, epilepsie, een spierziekte, het chronisch vermoeidheidssyndroom, schizofrenie, reuma, ...
Psychosociale problematiek of multipele problematiek
Dit betekent dat je het door psychosociale problemen moeilijk hebt om werk te vinden of je job goed uit te voeren.
Enkele mogelijke voorbeelden: je bent langdurig werkloos, je hebt een verslavingsverleden, je mag het huis niet uit van je partner, je dreigt dakloos te worden, je hebt zware financiële problemen...
Wat
Het gaat om tegemoetkomingen zowel voor de werknemer zelf als via de werkgever.
Tegemoetkomingen voor de werknemer omvatten bijvoorbeeld tewerkstelling in beschutte werkplaatsen, tegemoetkoming in verplaatsingskosten, tussenkosten voor aanpassingen van de arbeidspost, gereedchap of kleding.
Voor de werkgever gaat het over tegemoetkomingen in loon en sociale lasten. Hij kan voor zijn Vlaamse werknemers bijvoorbeeld in aanmerking komen voor de Vlaamse ondersteuningspremie (VOP) - meer hierover zie mijn artikel "De Vlaamse ondersteuningspremie".
Waar
Hierrond blijven hardnekkige misverstanden rond circuleren, dus nog even verduidelijken: waar de werkgever een ondersteuning kan vragen, heeft niets te maken met de plaats van de sociale zetel. Het enige dat telt, is waar de werknemer woont (en welke taal hij spreekt; zie meer hierover lager).
Welke
Tot slot, de verschillende diensten per gewest of gemeenschap.
1. De werknemer woont in Vlaanderen
De VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding) zorgt voor ondersteuning via tegemoetkomingen en arbeidspostaanpassingen.
2. De werknemer woont in Brussel en is Nederlandstalig
De werknemer kan zich zowel bij Actiris inschrijven als bij de VDAB.
3. De werknemer woont in Brussel en is Franstalig
PHARE (Personne Handicapée Autonomie Retrouvée) geeft de mogelijkheid tot verschillende tegemoetkomingen en arbeidspostaanpassingen.
4. De werknemer woont in Wallonië
Via de AVIQ (L'Agence pour une Vie de Qualité, het vroegere AWIPH) zijn verschillende tegemoetkomingen en tussenkomsten voor arbeidspostaanpassing mogelijk.
5. De werknemer woont in de Duitstalige Gemeenschap
De Dienststelle für Personen mit Behinderung verleent eveneens toegang tot diverse tegemoetkomingen.
Ook nog dit
Toch ook het vermelden waard: het zijn dus bovenstaande instanties die de financiële incentives uitdelen, maar er zijn voor welbepaalde handicaps organisaties die hier verregaande expertise en ondersteuning in bieden, zowel naar werknemers als werkgevers. Zo heb ik bijvoorbeeld uiterst positieve ervaringen met de Brailleliga, voor werknemers met een visuele beperking.
En ik kan het niet vaak genoeg vermelden: voor werknemers met rugproblematiek kun je beroep doen op het preventieprogramma lage rugpijn van Fedris.