Recent zijn er een aantal artikels verschenen die melden dat
mensen die veel vloeken, laat opblijven en wanordelijke bureaus hebben,
verstandiger zijn. En o, o, o, wat erger ik me toch aan zulke clickbait artikels.
En toch klik ik telkens op zulke pulplinks, want nieuwsgierige aap die ik ben, pop-science
onderwerpen interesseren me bijzonder. Het voornoemd onderwerp vond ik bovendien
wat verontrustend, want ik vloek quasi nooit, blijf zeer zelden laat op, en
mijn bureau is (meestal) maagdelijk leeg. Dus: what the hell?!
Heel vaak worden de originele studies verkeerd
geïnterpreteerd. Zo ook hier. De bewering over het vloeken: wat gebeurde er in het oorspronkelijk onderzoek? Men vroeg aan een groep proefpersonen om zoveel
mogelijk vloekwoorden op te schrijven. Wat bleek? Mensen met een hoog IQ konden
op meer woorden komen. Dat wilt niet zeggen dat ze daarom ook effectief vloeken als een
ketter, maar de populaire pers geeft het wel als dusdanig weer: You know what intelligent people have in common? They curse a lot, they stay up late and they are MESSY people!
De andere beweringen heb ik niet verder onderzocht, maar ik
kan zo al een aantal mogelijke denkfouten geven. Zo heb je statistische variantie (hoe
meer parameters je gaat meten, hoe groter de kans dat je een of andere correlatie
vindt), cherry picking (je haalt er enkel de onderzoeken uit die je interessant
vindt), publication bias (enkel de positieve resultaten worden gepubliceerd), cum
hoc ergo propter hoc (de verkeerde veronderstelling dat twee voorvallen oorzaak
en gevolg zijn)…
Eigenlijk zou ik een boek kunnen schrijven over al de
verschillende mogelijkheden tot foute interpretaties van studies. Maar daarin
zijn anderen mij al herhaaldelijk in voorgegaan, en veel beter dan ik ooit zou
kunnen. Dus zal ik gewoon een aantal boeken aanraden.
- I Think You'll Find it's a Bit More ComplicatedThan That van Ben Goldacre is een aanrader, een heel goed boek over de (soms opzettelijke) misinterpretatie van medische onderzoeken; zijn klassieker “Bad Pharma: How Drug Companies Mislead Doctors and Harm Patients” gaat vooral in op de misbruiken door de farmaceutische industrie.
- Naked Statistics: Stripping the Dread from the Data van Charles Wheelan geeft een inzichtrijk overzicht van statistische analyses en hun misvattingen.
- En Everydata: The Misinformation Hidden in theLittle Data You Consume Every Day van John H. Jonson is ook wel interessant.