Voor het behalen van een medische schifting (rijbewijs van groep 2) moet de kandidaat een vragenlijst invullen. Dit omvat twintig vragen die moeten helpen om te evalueren of de kandidaat enige ziekten of aandoeningen heeft die het normaal besturen van een voertuig zou kunnen verhinderen of belemmeren. Klinkt ingewikkeld he? Wacht tot je de vragenlijst ziet!
1 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor een aandoening van het centraal of perifeer zenuwstelsel, een hersenbloeding, een hersenletsel, een schedelfractuur, een coma ?
2 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor belangrijke stoornissen in uw oordeels-, perceptie-, aanpassingsvermogen of voor een aandoening van de psychomotorische reacties?
3 Bent u voor een geestesziekte of een andere psychiatrische aandoening in behandeling of in behandeling geweest?
4 Hebt u grote aanpassingsmoeilijkheden die zich bijvoorbeeld uiten door een onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming, ongecontroleerd gedrag?
5 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor epilepsie, bewustzijnsdalingen, plotseling kort of langdurig bewustzijnsverlies, plotse verlammingen, duizeligheid of evenwichtsstoornissen?
6 Heeft u overdag abnormale vermoeidheid of slaapneigingen?
7 Snurkt u luid tijdens uw slaap?
8 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor een hart- of vaatziekte, een hartritme- of geleidingsstoornis, een hartinfarct, bloeddrukproblemen?
9 Heeft u een hartoperatie ondergaan?
10 Mist u het normale gebruik van een arm, een hand en/of vingers, een been en/of een voet of van de bijhorende gewrichten?
11 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor diabetes?
12 Bent u voor een oogziekte in behandeling of in behandeling geweest bij een oogarts?
13 Heeft u een oogoperatie of laserbehandeling ondergaan?
14 Draagt u een bril of contactlenzen?
15 Is uw gezichtsvermogen, -scherpte en/of gezichtsveld aangetast?
16 Is uw zicht bij schemernis of donker verminderd of onvoldoende?
17 Bent u afhankelijk van het gebruik van alcohol, drugs of overmatig gebruik van geneesmiddelen, of bent u daarvoor in behandeling geweest?
18 Gebruikt u geneesmiddelen die invloed kunnen hebben op het bewustzijn, de waarneming, het oordeelsvermogen of het normaal functioneren zoals kalmeringsmiddelen, slaapmiddelen, opwekmiddelen, antidepressiva of andere psychofarmaca?
19 Heeft u een lever- of nieraandoening?
20 Heeft u een orgaantransplantatie of een andere artificiële implantatie met een mogelijke invloed op uw rijgeschiktheid ondergaan?
En, heb je onlangs nog enige aandoeningen gehad van het centraal of perifeer zenuwstelsel? Snel snel, we hebben niet de ganse dag! Ja, als je alle vragen zorgvuldig wil lezen en waaarheidsgetrouw wil beantwoorden, zitten er wel enkele moeilijke gevallen tussen. Maar er zijn mensen die de vragenlijst toch in sneltreintempo kunnen afvinken. Nee, nee, 20 maal nee. Eenmaal dat ze de trend doorhebben, gaat de pen steeds sneller de vakjes af. Eigenlijk zou er wat afgewisseld moeten worden in de goede antwoorden. "Vindt u dat u rijgeschikt bent?" bijvoorbeeld.
En als ik dan de vragenlijst overloop, zeg ik: "U heeft de vragenlijst zorgvuldig doorgenomen?"
"Jaja," klinkt het ongeduldig.
En dan zeg ik: "O, maar dan kan ik uw schifting niet geven."
"Waarom niet?" is de verontwaardigde vraag.
"Tja, als u zélf niet vindt dat u rijgeschikt bent... kijk zelf maar, u heeft het hier aangevinkt... en hier is uw handtekening... tsk tsk... wat gaan we hiermee doen..."
Moeahaha... dat zal ze leren.
Nu, het omgekeerde kan ook wel behoorlijk vervelend zijn.
"Mmh, heb ik abnormale vermoeidheid of slaapneigingen... wel, soms voel ik me wel wat vermoeid, ja... maar is dat abnormale vermoeidheid of normale vermoeidheid? Wat heb ik gedaan de dag vóórdat ik vermoeid ben... laat me hier eens een kwartier over nadenken... "
En ondertussen zit ik ongedurig in het dokterslokaal te ijsberen, en stapelt het aantal wachtende werknemers in de wachtzaal zich op.
Er zitten wel een aantal onnozele vragen tussen. Vraag vier bijvoorbeeld. "Hebt u grote aanpassingsmoeilijkheden die zich bijvoorbeeld uiten door een onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming, ongecontroleerd gedrag?" Je moet al een serieus kieken zijn om hier "Ja" op te antwoorden.
"Euh, inderdaad dokter," zegt de werknemer verlegen. "Ik heb bij momenten ongecontroleerd gedrag." Waarop hij op mijn bureau springt en de lambada begint te dansen.
Maar ik heb het effectief één keer meegemaakt dat een werknemer "Ja" op die vraag antwoordde. Een politie-inspecteur dan nog wel.
"Heeft u dit misschien verkeerd ingevuld?" vraag ik verbijsterd.
"Nee nee," antwoordt de politieman onbewogen. "Maar ik wil geen schifting meer hebben."
Wat doe je in zulk een geval? Ik wou het alleszins mijn medemens niet aandoen om op de baan aangehouden te worden door een pissed-off flik.
"En waarom was mevrouwtje 120 km per uur aan het rijden in bebouwde kom?" vraagt de politie-inspecteur, zijn gummiknuppel aan het opblinken.
"U reed achter me," antwoordt het bejaarde dametje bedeesd, "en ik was geschrokken van uw onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming en ongecontroleerd gedrag..."
Eigenlijk is die vragenlijst strikt gezien één grote paraplu. Zat hij high achter het stuur? Is hij altijd heroïne aan het opspuiten? Maar op de vragenlijst heeft hij gezegd van niet, kijk maar naar zijn antwoord op vraag nummer zeventien. Hij heeft gezegd dat hij niet afhankelijk is van drugs. Kan Ãk er niets aan doen dat meneer een stout liegebeest is. Ja, foei foei. Maar mij kun je niets verwijten, ik geloof in de goedheid van de mensheid. Als hij zegt dat hij geen druggebruiker is, dan is dat goed genoeg voor mij!
Okee, ik overdrijf. Het is nu eenmaal gewoonweg niet mogelijk om in de luttele minuten van een medisch consult te gaan evalueren of iemand al dan niet écht gezond is. Dus wordt een groot deel van deze verantwoordelijkheid op de schouders van de kandidaat geschoven. Het alternatief is een dure batterij van onderzoeken. Dat gaat veel te ver. Dan toch liever twintig vraagjes, en een krabbel onderaan, of niet soms?
Nog een laatste opmerking. Het mag eigenlijk niet, maar hierbij volgen de antwoorden om cum laude te slagen voor het theoretisch deel van de medische schifting: 1. Neen, 2. Neen, 3. Neen, 4. Neen, 5. Neen, 6. Neen, 7. Neen, 8. Neen, 9. Neen, 10. Neen, 11. Neen, 12. Neen, 13. Neen, 14. Neen, 15. Neen, 16. Neen, 17. Neen, 18. Neen, 19. Neen, 20. Neen.
Maar mondje toe, he.
2 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor belangrijke stoornissen in uw oordeels-, perceptie-, aanpassingsvermogen of voor een aandoening van de psychomotorische reacties?
3 Bent u voor een geestesziekte of een andere psychiatrische aandoening in behandeling of in behandeling geweest?
4 Hebt u grote aanpassingsmoeilijkheden die zich bijvoorbeeld uiten door een onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming, ongecontroleerd gedrag?
5 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor epilepsie, bewustzijnsdalingen, plotseling kort of langdurig bewustzijnsverlies, plotse verlammingen, duizeligheid of evenwichtsstoornissen?
6 Heeft u overdag abnormale vermoeidheid of slaapneigingen?
7 Snurkt u luid tijdens uw slaap?
8 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor een hart- of vaatziekte, een hartritme- of geleidingsstoornis, een hartinfarct, bloeddrukproblemen?
9 Heeft u een hartoperatie ondergaan?
10 Mist u het normale gebruik van een arm, een hand en/of vingers, een been en/of een voet of van de bijhorende gewrichten?
11 Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor diabetes?
12 Bent u voor een oogziekte in behandeling of in behandeling geweest bij een oogarts?
13 Heeft u een oogoperatie of laserbehandeling ondergaan?
14 Draagt u een bril of contactlenzen?
15 Is uw gezichtsvermogen, -scherpte en/of gezichtsveld aangetast?
16 Is uw zicht bij schemernis of donker verminderd of onvoldoende?
17 Bent u afhankelijk van het gebruik van alcohol, drugs of overmatig gebruik van geneesmiddelen, of bent u daarvoor in behandeling geweest?
18 Gebruikt u geneesmiddelen die invloed kunnen hebben op het bewustzijn, de waarneming, het oordeelsvermogen of het normaal functioneren zoals kalmeringsmiddelen, slaapmiddelen, opwekmiddelen, antidepressiva of andere psychofarmaca?
19 Heeft u een lever- of nieraandoening?
20 Heeft u een orgaantransplantatie of een andere artificiële implantatie met een mogelijke invloed op uw rijgeschiktheid ondergaan?
En, heb je onlangs nog enige aandoeningen gehad van het centraal of perifeer zenuwstelsel? Snel snel, we hebben niet de ganse dag! Ja, als je alle vragen zorgvuldig wil lezen en waaarheidsgetrouw wil beantwoorden, zitten er wel enkele moeilijke gevallen tussen. Maar er zijn mensen die de vragenlijst toch in sneltreintempo kunnen afvinken. Nee, nee, 20 maal nee. Eenmaal dat ze de trend doorhebben, gaat de pen steeds sneller de vakjes af. Eigenlijk zou er wat afgewisseld moeten worden in de goede antwoorden. "Vindt u dat u rijgeschikt bent?" bijvoorbeeld.
En als ik dan de vragenlijst overloop, zeg ik: "U heeft de vragenlijst zorgvuldig doorgenomen?"
"Jaja," klinkt het ongeduldig.
En dan zeg ik: "O, maar dan kan ik uw schifting niet geven."
"Waarom niet?" is de verontwaardigde vraag.
"Tja, als u zélf niet vindt dat u rijgeschikt bent... kijk zelf maar, u heeft het hier aangevinkt... en hier is uw handtekening... tsk tsk... wat gaan we hiermee doen..."
Moeahaha... dat zal ze leren.
Nu, het omgekeerde kan ook wel behoorlijk vervelend zijn.
"Mmh, heb ik abnormale vermoeidheid of slaapneigingen... wel, soms voel ik me wel wat vermoeid, ja... maar is dat abnormale vermoeidheid of normale vermoeidheid? Wat heb ik gedaan de dag vóórdat ik vermoeid ben... laat me hier eens een kwartier over nadenken... "
En ondertussen zit ik ongedurig in het dokterslokaal te ijsberen, en stapelt het aantal wachtende werknemers in de wachtzaal zich op.
Er zitten wel een aantal onnozele vragen tussen. Vraag vier bijvoorbeeld. "Hebt u grote aanpassingsmoeilijkheden die zich bijvoorbeeld uiten door een onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming, ongecontroleerd gedrag?" Je moet al een serieus kieken zijn om hier "Ja" op te antwoorden.
"Euh, inderdaad dokter," zegt de werknemer verlegen. "Ik heb bij momenten ongecontroleerd gedrag." Waarop hij op mijn bureau springt en de lambada begint te dansen.
Maar ik heb het effectief één keer meegemaakt dat een werknemer "Ja" op die vraag antwoordde. Een politie-inspecteur dan nog wel.
"Heeft u dit misschien verkeerd ingevuld?" vraag ik verbijsterd.
"Nee nee," antwoordt de politieman onbewogen. "Maar ik wil geen schifting meer hebben."
Wat doe je in zulk een geval? Ik wou het alleszins mijn medemens niet aandoen om op de baan aangehouden te worden door een pissed-off flik.
"En waarom was mevrouwtje 120 km per uur aan het rijden in bebouwde kom?" vraagt de politie-inspecteur, zijn gummiknuppel aan het opblinken.
"U reed achter me," antwoordt het bejaarde dametje bedeesd, "en ik was geschrokken van uw onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming en ongecontroleerd gedrag..."
Eigenlijk is die vragenlijst strikt gezien één grote paraplu. Zat hij high achter het stuur? Is hij altijd heroïne aan het opspuiten? Maar op de vragenlijst heeft hij gezegd van niet, kijk maar naar zijn antwoord op vraag nummer zeventien. Hij heeft gezegd dat hij niet afhankelijk is van drugs. Kan Ãk er niets aan doen dat meneer een stout liegebeest is. Ja, foei foei. Maar mij kun je niets verwijten, ik geloof in de goedheid van de mensheid. Als hij zegt dat hij geen druggebruiker is, dan is dat goed genoeg voor mij!
Okee, ik overdrijf. Het is nu eenmaal gewoonweg niet mogelijk om in de luttele minuten van een medisch consult te gaan evalueren of iemand al dan niet écht gezond is. Dus wordt een groot deel van deze verantwoordelijkheid op de schouders van de kandidaat geschoven. Het alternatief is een dure batterij van onderzoeken. Dat gaat veel te ver. Dan toch liever twintig vraagjes, en een krabbel onderaan, of niet soms?
Nog een laatste opmerking. Het mag eigenlijk niet, maar hierbij volgen de antwoorden om cum laude te slagen voor het theoretisch deel van de medische schifting: 1. Neen, 2. Neen, 3. Neen, 4. Neen, 5. Neen, 6. Neen, 7. Neen, 8. Neen, 9. Neen, 10. Neen, 11. Neen, 12. Neen, 13. Neen, 14. Neen, 15. Neen, 16. Neen, 17. Neen, 18. Neen, 19. Neen, 20. Neen.
Maar mondje toe, he.