Doorgaan naar hoofdcontent

Diëten: een easy way out

Recent heb ik op Netflix de zeer entertainende wetenschappelijke serie “Bill Nye saves the world” uitgekeken. In 13 afleveringen van een half uur legt de ingenieur Bill Nye uiteenlopende onderwerpen op een heel visuele manier uit.
 
In "Do Some Shots, Save the World" legt hij bijvoorbeeld uit met velcro ballen waarom vaccins belangrijk zijn, en in "Tune Your Quack-o-Meter" maakt hij op een grappige manier gehakt van alternatieve geneeskunde.
 
Maar in "This Diet is Bananas", waar de zin en onzin van diëten werd besproken, heb ik me blauw geërgerd aan de uitspraken van één van de panelleden. Voldoende om er een blogartikel aan te wijden.
 
 
Het was Traci Mann, professor van Sociale en Gezondheidspsychologie aan de universiteit van Minnesota die mijn haren ten berge deed rijzen. Zij beweerde dat het zinloos is om te letten op wat je eet, omdat je gewicht genetisch is bepaald. Dus je kunt diëten zoveel als je wilt, en zoveel als je kunt je beroepen op je wilskracht; uiteindelijk kom je toch terug op je genetisch bepaald gewicht.
Deze uitspraak werd wel aangevochten door Jennifer Widerstrom, de fitnesscoach in “The Biggest Loser”. Ze wees op haar gestroomlijnd lichaam, en zei “this isn't an accident!”. Ze let elke dag op wat ze eet, en doet voldoende aan beweging. En op die manier bereikt en behoudt ze haar ideale gewicht.
 
Het is natuurlijk zo, dat zowel genetische als epigenetische factoren een belangrijke invloed hebben op je gewicht. Zo hebben inwoners van Polynesië veel meer neiging tot overgewicht. Men vermoedt dat de oorzaak hiervan ligt bij de oorspronkelijke inwijkelingen. Enkel diegenen die een zeer zuinig metabolisme hebben, overleefden de lange overtocht naar de eilandengroep vanop het vasteland, en konden hun genen voortplanten. Ook epigenetische factoren zijn belangrijk. Zo bleek in Nederland dat kinderen van moeders die zwanger waren tijdens de hongersnood in de tweede wereldoorlog, meer neiging hebben tot overgewicht. In de baarmoeder al leerde de foetus dat voedsel schaars was, en dat ze best de calorieën die ze binnenkrijgen, optimaal benutten.
 
Maar het is onzin om te beweren dat deze mensen gedoemd zijn tot overgewicht; ze gaan enkel meer moeten (blijven) opletten met wat ze eten. En daar zit hem wel degelijk het probleem. Ik betwijfel dat er in de voorbije vijftig jaar een belangrijke (epi)genetische shift heeft plaatsgevonden in de USA, die de enorme obesitasepidemie verklaart, en die ook aan het overwaaien is naar Europa. De verklaring ligt in de gewijzigde eetgewoontes. De calorierijke fast foods en comfort foods, waar we steeds vaker en in steeds grotere mate naar grijpen.
 
Ik vind de fatalistische houding van mevr. Mann dus niet alleen onjuist, maar ook gevaarlijk. Het is slechts menselijk om te zoeken naar een easy way out. En de gedachte “ik kan er toch niets aan doen, het zijn mijn genen” is de ideale uitvlucht, maar net wat we niét nodig hebben.

Populaire posts van deze blog

Mis geen twee keer

Weet je nog dat ik een paar jaar geleden blogde over mijn doelstellingen? Nou, ik heb een kleine bekentenis te doen. Ik was een beetje uitgepraat over mijn doelen en ik had er ook een tijdje moeite mee. Na een acute periode van covid (na twee dagen was ik weer aan het werk) heb ik verrassend lang moeite gehad om mijn dagelijkse tienduizend stappen te halen. Ik was gewoon uitgeput, mijn conditie was plotsklaps verslechterd. Het duurde even voordat ik weer in vorm was. Uiteindelijk haalde ik mijn doelstelling van gemiddeld 10.000 stappen per dag net niet in 2022 💀. Aanvankelijk was dat dus omdat ik gewoonweg niet meer kon (ik zal het maar niet hebben over het aantal ibuprofens dat ik maandenlang heb genomen om de dag door te komen), maar na vier maanden of zo was dat wel verbeterd. En vanaf dan waren het eerder mijn nieuwe gewoontes waardoor ik er niet meer aan toe kwam om de extra effort te doen. Het nieuwe jaar heb ik ook niet goed ingezet; de eerste week was er één dag waarop ik de t

Cyanide

En nog eens een strikt arbeidsgeneeskundig blogartikel. Een van de aan mij toegewezen bedrijven heeft informatie gevraagd over cyanides. Redelijk gespecialiseerde informatie wellicht, maar relevant voor bedrijven die met blauwzuur werken. En om collega's arbeidsgeneesheren en preventieadviseurs het opzoekwerk te besparen, maak ik de tekst ook maar publiek. --- CYANIDE 1. Fysische en chemische eigenschappen HCN Heerlijk verfrissend... eh, ruik ik amandelen? HCN is een kleurloze vloeistof of kleurloos gas met de karakteristieke geur van bittere amandelen. HCN gas en vloeistof zijn mengbaar met water en oplosbaar in ethanol en ether. Het kook- en smeltpunt van HCN zijn respectievelijk 25,70°C en -13,24°C. HCN wordt gebruikt als ontsmettings- of desinfectiemiddel, of in chemische syntheses. NaCN en KCN De zouten NaCN en KCN zijn witte, kristallijne vaste stoffen met een lichte amandelgeur. Het smeltpunt van NaCN is 560°C en van KCN 620-635°C. KCN is goed oplosbaar i

Is maté oké?

Maté is een infusie van yerba maté bladeren in heet water. Het lijkt nog het meeste op thee, en wordt in de Zuid-Amerikaanse landen ook in plaats hiervan en in plaats van koffie gedronken. Eeuwenoud symbool van gezondheid en vriendschap, is deze drank er hét sociale bindmiddel. Maté is ook in de lage landen verkrijgbaar, in kruidenwinkels maar ook in grootwarenhuizen. En het heeft een afzetmarkt. Niet alleen bij inwijkelingen uit Zuid-Amerika. Maté wordt, naast groene thee, namelijk ook aanbevolen als hulpmiddel bij afvallen. Op een relatief bekende website staat maté geklasseerd onder "planten zonder risico", "... U kunt ook rechtstreeks thee van maté of groene thee nemen: gemakkelijk te vinden en veelvuldig gebruikt ..." Tal van dieetwebsites raden ook maté aan, omwille van tal van redenen: naast bijkomend gewichtsverlies, heeft het een beschermend effect op het hart. Het doet de slechte cholesterol dalen en beschermt tegen beschadigingen van het DNA. Het h