De dagen zijn aan het korten, de zomervakantie is nu al enkele weken achter de rug. De herfst is in aantocht, en dit alles heeft toch een zekere impact op het gemoed van de mensen.
Ik wil zeker niet veralgemenen, maar elk jaar merk ik dat rond deze periode (september-oktober) werknemers die op arbeidsgeneeskundig consult komen, prikkelbaarder zijn én dat collega's op het werk meer klagen. Ook dit jaar ervaar ik weer een opmerkelijke toename van het aantal klachten dat tot bij mij geraakt.
In de eerste maanden van het kalenderjaar zijn er ook wel gemoedswisselingen, maar dan zie je eerder wat depressieve mensen, een fenomeen dat beschreven staat als Seasonal Affective Disorder (en ik ben er zeker van dat men heeft gezocht tot men de juiste woorden had om "SAD" te vormen). Rond deze tijd vind ik dat men niet zozeer droevig is, maar wel langere tenen heeft.
"Het vallen van de bladeren," placht mijn grootmoeder te zeggen. Zij baatte destijds een winkel uit, en de periode na de zomer en vóór de feestdagen werd ze belaagd door knorrige klanten.
Ik vermoed dat sommige collega-huisartsen momenteel ook een stijgende trend ervaren van patiënten die in de wachtzaal ijsberen, en snedige opmerkingen maken over hoe lang ze hun beurt hebben moeten afwachten. En wellicht is er ook wel een aantal patiënten dat opmerkt dat hun anders zo opgewekte dokter nu met gefronste wenkbrauwen de bloeddruk afneemt, en met wat minder diplomatie dan gewoonlijk een opmerking maakt over de weer licht toegenomen omtrek van hun buik.
Mensen zijn sociale wezens, en zulk gedrag is besmettelijk. Een ongeduldige grimas wordt opgepikt en onbewust geïmiteerd, en een negatieve opmerking wordt met gelijke munt terugbetaald.
En nochtans, als je er even bij stilstaat, waar maken we ons toch druk om? Ja, je hebt weer eens wat langer in de file moeten staan. En ja, je hebt al zo vaak gezegd welke documenten ze moeten invullen, en weer zijn ze het vergeten. So what?
We leven in een tijd van langdurige vrede en welvaart, met zoveel om dankbaar voor te zijn. Wanneer de echt belangrijke dingen van het leven in orde zijn, hebben we de luxe om ons op te vreten over pietluttigheden.
Een bewezen remedie hiertegen is een dankbaarheidsdagboek. Maak elke avond vijf minuutjes vrij, en schrijf drie dingen op die de afgelopen dag gebeurd zijn en waar je dankbaar voor bent. Kleine dingetjes, en elke dag andere. Zoals die keer dat je wat langer in de file hebt moeten staan? Je bent dankbaar dat je wat langer naar muziek op de radio hebt kunnen luisteren. De patiënte die vergeten was om haar documenten in te vullen? Maar ze was zo blij dat je haar ermee hebt geholpen, je bent dankbaar voor de appreciatie.
Dus als je merkt dat je zelf wat korter van stof wordt: doe de oefening, en blijf het volhouden. En je zult merken: na verloop van tijd ga je zelf positiever om met de wereld om je heen, en krijg je meer appreciatie voor de kleurenpracht van de vallende bladeren.
Dit artikel is op 25 september 2019 verschenen als column in de Artsenkrant.