Nederlandse werkgevers moeten sinds 1 januari 2023 na een meldingsplichtig arbeidsongeval zelf onderzoek doen naar de achtergronden daarvan en naar wat zij moeten verbeteren.
De nieuwe werkwijze “gedifferentieerde aanpak
ongevalsonderzoek” (GAO) vloeit voort uit eerdere pilots en uit de wens van
Tweede Kamerleden om de werkwijze van de Arbeidsinspectie meer te richten op
het trekken van lering uit ongevallen. Men hoopt dat hierdoor veel meer
werkgevers tijd en geld investeren in de verbetering van veiligheidsmaatregelen
en -cultuur, in plaats van in juridische procedures en het betalen van boetes.
Meldingsplicht arbeidsongeval
Meldingsplichtige ongevallen zijn ongevallen met blijvend
letsel en/ of ziekenhuisopname tot gevolg of die met een dodelijke afloop. De
NLA ontvangt ieder jaar tussen de 3.500 en 4.500 van zulke ongevalsmeldingen.
Jaarlijks vinden er ruim tweeduizend ongevalsonderzoeken plaats.
Arbeidsongevallen voorkomen is een belangrijk doel van de
Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA). Meer leereffect van ongevallen bij
werkgevers zou daarbij kunnen helpen. Daarom heeft de NLA sinds 2018 onderzocht
of een andere manier van onderzoek naar arbeidsongevallen dat doel beter dient.
Daarnaast heeft de Inspectie gekeken of zij veiligheidsverbeterplannen aan
bedrijven kan opleggen. En of de inzet van zulke plannen mogelijk is bij
ongevallen met zwaarder letsel.
Nieuwe werkwijze
Een werkgever mag het opstellen van de werkgeversrapportage
weigeren. In dat geval voert de NLA een ongevalsonderzoek uit. Het uitgangspunt
is namelijk dat een werkgever welwillend moet zijn om aan de slag te gaan met
de werkgeversrapportage. Want dit komt de kwaliteit van de rapportage en het
verbeterplan ten goede.
Bij een arbeidsongeval met een dodelijke afloop volgt er,
ook in de nieuwe werkwijze, altijd een onderzoek door de Arbeidsinspectie. Voor
zaken waarbij het slachtoffer jonger dan achttien jaar is of waarbij een
familielid van de werkgever betrokken is, doet de Arbeidsinspectie ook sowieso
zelf het onderzoek. Daarnaast doet de Arbeidsinspectie ook onderzoek als
bijvoorbeeld de historie van het bedrijf daartoe aanleiding geeft. Of als er
sprake is van een ongeval met grote maatschappelijke impact.
In oktober 2020 is de Arbeidsinspectie gestart met een pilot
voor deze nieuwe werkwijze. Daarin werd nadrukkelijk gekeken naar de aard van
het letsel van het slachtoffer, de mate waarin de werkgever de naleving van de
Arbowet op orde had en het type ongeval. In de monitor arbeidsongevallen 2021
is vervolgens gerapporteerd dat met de nieuwe werkwijze meer effect kan worden
behaald. Vooral omdat bedrijven zelf leren van ongevallen en zo herhaling wordt
voorkomen, maar ook omdat werkgevers door het inzoomen op achterliggende
oorzaken hun veiligheidscultuur structureel verbeteren. De Arbeidsinspectie
ziet dat werkgevers regelmatig zelfs meer gaan investeren in
veiligheidsmaatregelen dan ze ooit aan een boete zouden hebben betaald. En dat
is goed voor de veiligheid van de medewerkers.
Arbeidsinspectie
De Arbeidsinspectie zal ook in de nieuwe werkwijze de
ongevalslocatie bezoeken. Als de werkgever zelf het onderzoek mag instellen,
dan moet die vervolgens binnen vijftien werkdagen zelf een werkgeversrapportage
met verbeterplan opstellen. Deze wordt dan beoordeeld door de inspectie. Als de
rapportage en het verbeterplan niet goedgekeurd worden, dan voert de
Arbeidsinspectie zelf het onderzoek uit. Dat kan leiden tot een boete. Wanneer
de rapportage en het verbeterplan wel goedgekeurd worden, gaat de Arbeidsinspectie
later bekijken of de verbetermaatregelen ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Als
dat niet het geval is, volgt alsnog een boete.
Nederland is sinds begin dit jaar overgaan naar een nieuwe
werking bij een arbeidsongeval. In België is dit systeem al geruime tijd
ingeburgerd. Na een ernstig arbeidsongeval moet de bevoegde dienst voor
preventie en bescherming op het werk het ongeval analyseren en een verslag
opstellen. De werkgever moet dat verslag aanvullen met een aantal gegevens en
dat omstandige verslag vervolgens bezorgen aan de arbeidsinspectie.
Bron
Arbo Online Met nieuwe werkwijze GAO wil Arbeidsinspectie
meer arbeidsongevallen voorkomen https://www.arbo-online.nl/26843/met-nieuwe-werkwijze-gao-wil-arbeidsinspectie-meer-arbeidsongevallen-voorkomen
Glas in Beeld. Arbeidsongeval: leren door bedrijf staat
voorop https://www.glasinbeeld.nl/23718/arbeidsongeval-leren-door-bedrijf-staat-voorop/