Tijdens het Europees Jaar van de Vaardigheden, op 20 september 2023, vond er een bijzondere bijeenkomst plaats in Brussel: de conferentie “Vaardigheden, vaardigheden, vaardigheden!”. Deze conferentie legde de focus op de nodige vaardigheden voor mensen, concurrentievermogen en duurzaamheid. De kern van de discussie draaide om welke vaardigheden onze arbeidskrachten nodig hebben, waar de hiaten en uitdagingen liggen en welke acties we in de toekomst moeten ondernemen.
De organisatie van dit evenement was een gezamenlijk
initiatief. Het Europees Parlement en de Europese Commissie werkten samen met
vijf belangrijke agentschappen van het directoraat-generaal Werkgelegenheid,
Sociale Zaken en Inclusie. Hieronder vielen het Cedefop, Eurofound, EU-OSHA,
ETF en ELA.
Het evenement werd drukbezocht. Meer dan 120 deelnemers
waren aanwezig in Brussel en ruim 200 mensen keken online mee. Ze luisterden
aandachtig naar de inzichten en meningen van vooraanstaande sprekers, waaronder
leden van het Europees Parlement en deskundigen van de deelnemende
agentschappen en de Commissie.
De toon zetten: Het belang van vaardigheden voor Europa's
toekomst
Europarlementariër Dragoș Pîslaru, voorzitter van de
Commissie Werkgelegenheid en Sociale Zaken, opende de conferentie. Hij sprak
over de snelle veranderingen binnen de EU en benadrukte het fundament van onze
economische en sociale waarden. Pîslaru ging in op vaardigheden die nodig zijn
voor mensen, concurrentievermogen en duurzaamheid. Zijn boodschap was helder:
als we in Europa willen investeren in vaardigheden, moeten we naar het grotere
geheel kijken. "Het kan niet enkel een project van DG EMPL zijn", zei
hij. Hij gaf complimenten aan de agentschappen voor hun innovatieve inzichten
en hun bijdrage aan een gefundeerd beleid.
Joost Korte, directeur-generaal van DG EMPL, haakte in op
het belang van het Europees Jaar van de Vaardigheden. Hij ziet het als een
platform om vaardigheden op de kaart te zetten, specifiek in bedrijven en
steden. Hij wees op de huidige lage werkloosheidscijfers in de EU en het hoge
aantal openstaande vacatures. Korte gaf ook aan dat de beroepsbevolking tot
2050 elk jaar met een miljoen mensen zal krimpen. Deze trends onderstrepen,
volgens hem, het belang van investeren in mensen.
Eerste panel: De blik op de toekomst van vaardigheden
Clara Drammeh leidde de discussies en heette de directeuren
van de vijf agentschappen welkom. Cosmin Boiangiu van ELA sprak over het
groeiende arbeidstekort in Europa. Hij gelooft dat betere afstemming van banen
op vaardigheden en grotere arbeidsmobiliteit hierbij kunnen helpen. Boiangiu
benadrukte ook het belang van het EURES-portaal, dat helpt bij het matchen van
banen en vaardigheden binnen de EU.
William Cockburn Salazar van EU-OSHA bracht de gezondheid en
veiligheid van werknemers onder de aandacht. Training geeft werknemers niet
alleen inzicht in veiligheid, maar leert ze ook over hun rechten. Hij wees op
het hogere risico op letsel bij jongere werknemers en het belang van
veiligheidstraining voor hen.
Ivailo Kalfin van Eurofound benadrukte het belang van
kwalitatief goede banen. Banen moeten niet alleen gericht zijn op vaardigheden,
maar ook op loon, groeimogelijkheden en welzijn. Over opleiding merkte hij op
dat niet iedereen in de EU gelijke kansen krijgt op scholing.
Jürgen Siebel van Cedefop riep op tot een
"vaardigheidsrevolutie" in plaats van een evolutie. Zijn drie
focuspunten zijn: het aanpakken van genderongelijkheid, het bevorderen van
migratie op basis van vaardigheden en het up-to-date houden van de
beroepsbevolking met nieuwe vaardigheden.
Tot slot sprak Pilvi Torsti van de ETF over het belang van
samenwerking met buurlanden. Haar agentschap heeft onderzoeken uitgevoerd naar
vaardigheden in verschillende landen, wat waardevolle inzichten geeft voor de
toekomstige behoeften in de EU.
Tweede Panel: Evenwicht in vaardigheden
Tijdens het tweede deel van de conferentie 'Vaardigheden,
vaardigheden, vaardigheden!' doken we dieper in de wereld van
arbeidsvaardigheden. De discussie ging verder over welke vaardigheden nodig
zijn voor de groene en digitale transitie van Europa.
Irene Mandl van ELA sprak over de snel veranderende
arbeidsmarkt. Sectoren zoals bouw, techniek, IT, gezondheidszorg en horeca
hebben dringend personeel nodig. Ze wees op drie grote uitdagingen:
- Vaardigheden die
verouderen door technologische vooruitgang.
- Nieuwe vaardigheden die
ontstaan door vergroening.
- De mismatch tussen waar
vaardigheden zijn en waar ze nodig zijn.
De meeste beroepen met een tekort hebben gemiddelde
vaardigheidsniveaus. Het goede nieuws? Werknemers kunnen deze vaardigheden
leren en bijblijven. Maar dit vereist een gezamenlijke inspanning. Werknemers
moeten willen leren, werkgevers moeten investeren in opleiding, en onderwijs-
en sociale partners moeten ondersteunen.
Ilias Livanos van Cedefop introduceerde de "Future
Shortage Indicator". Deze indicator voorspelt waar tekorten zullen zijn.
Een voorbeeld: de gezondheidszorg heeft steeds meer professionals nodig, maar
er zijn uitdagingen zoals dure opleidingen en professionals die onder hun
niveau werken.
Tina Weber van Eurofound benadrukte dat we de oorzaken van
tekorten moeten begrijpen. Het gaat niet alleen om salaris, maar ook om zaken
zoals groeimogelijkheden en flexibiliteit. En als het gaat om gendergelijkheid?
Als vrouwen bijvoorbeeld in ICT beginnen, moeten we maatregelen nemen om ze
daar te houden.
Europarlementariër Sarah Mathieu stelde vragen over de
Net-Zero Academies en hoe opleidingen toegankelijker gemaakt kunnen worden voor
iedereen, vooral voor vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen. Alle experts
waren het erover eens: deze stappen zijn goed. Irene Mandl benadrukte dat we
genderstereotypen al op jonge leeftijd moeten aanpakken.
Toen kwam het publiek aan bod. Een interessante vraag was
hoe werkgevers, vooral kleinere bedrijven, hun personeel kunnen trainen te
midden van snelle veranderingen. Ilias Livanos sloot af met de gedachte dat
iedereen een rol heeft in het ontwikkelen van vaardigheden: van formeel
onderwijs tot levenslang leren.
Derde panel: Uitdagingen en kansen voor een eerlijke,
veilige en gezonde toekomst in de EU en verder
In het derde panel gaf Eduarda Castel Branco, Senior Expert
bij de ETF, een inkijk in vaardigheidstrends van zes landen: Oekraïne, Georgië,
Egypte, Marokko, Tunesië en Kenia. Ze vertelde over de stijgende vraag naar digitale
vaardigheden. Egypte, bijvoorbeeld, zag bijna een verdubbeling in de vraag naar
AI-vaardigheden binnen een jaar. Ze benadrukte het belang van samenwerking
tussen de EU en deze landen, waarbij we kijken naar hun behoeften en niet enkel
naar wat wij nodig hebben.
Elke Schneider van EU-OSHA sprak over gezondheids- en
veiligheidsrisico's op de werkplek. Ze legde uit dat nieuwe banen nieuwe
risico's met zich meebrengen en dat we deze risico's proactief moeten
aanpakken. Werknemers zullen in de toekomst mogelijk vaker van baan wisselen.
Daarom is voortdurende training essentieel voor iedereen, zodat men veilig kan
werken, ongeacht hun ervaring. Speciale aandacht moet uitgaan naar jongeren en
migranten. Ze wees ook op het Napo-opleidingsmateriaal van EU-OSHA, dat bedoeld
is om veiligheid en gezondheid op de werkplek op een toegankelijke manier te
benaderen.
Tijdens de vragenronde bracht Europarlementariër Agnes
Jongerius het onderwerp migratie ter sprake. Ze vroeg zich af hoe de instroom
van migranten naar Europa kan helpen bij de tekorten op de arbeidsmarkt.
Eduarda reageerde dat goed gecoördineerde migratieprogramma's voor geschoolde
arbeiders de oplossing kunnen zijn.
Jongerius kaartte ook de problemen in de gezondheidssector
aan, waar veel professionals het vak verlaten vanwege de zware
werkomstandigheden. Schneider gaf aan dat EU-OSHA momenteel werkt aan een
project dat deze problemen in de gezondheidssector onderzoekt.
Europarlementariër João Albuquerque vroeg hoe we werkgevers
kunnen voorbereiden om eerlijke lonen en goede werkomstandigheden te bieden.
Schneider vermeldde dat samenwerking met opleidingsorganisaties essentieel is,
zodat werknemers weten hoe ze hun arbeidsomstandigheden kunnen beoordelen en
betrokken kunnen worden bij beslissingen.
Eduarda sloot het panel af door te benadrukken dat het
belangrijk is voor werkgevers om de vaardigheden van werknemers te erkennen en
verder te ontwikkelen. Dit draagt bij aan motivatie en inclusiviteit op de
werkvloer.
Slotopmerkingen
Na een boeiende ochtend vol discussies en interacties
benadrukte Denis Genton van de Europese Commissie het belang van een
gezamenlijke aanpak voor vaardigheden. "We moeten samenwerken om de
uitdagingen rondom vaardigheden aan te gaan. Gelukkig hebben we momenteel de
wind in de rug, mede dankzij het Europees Jaar van de vaardigheden," zei
hij. Hij gaf ook aan dat de samenwerking met vijf agentschappen blijft doorgaan
om nog meer kennis op te doen en acties uit te voeren.
Dragoș Pîslaru, van het Europees Parlement, sloot het
evenement af. Hij onderstreepte hoe essentieel vaardigheden zijn voor een
rechtvaardig én concurrerend Europa. "We geloven oprecht dat vaardigheden
bijdragen aan een beter leven, hogere lonen en sterke bedrijven. En daarmee aan
een Europa dat wereldwijd kan concurreren," voegde hij eraan toe.
Voor wie meer wil zien: de opname van het evenement is beschikbaar op YouTube. En voor extra informatie over het programma, sprekers en gerelateerde materialen, kunt u de website van de 5 EU-agentschappen bezoeken.