Doorgaan naar hoofdcontent

Pontiackoorts

Pontiackoorts of legionellagriep is een milde griepachtige ziekte veroorzaakt door legionellabacteriën, die vaak eerder gezonde en jonge personen beïnvloeden. De benaming komt voort van een epidemie in Pontiac, Michigan, waar werknemers in een groot kantoorgebouw enkele dagen hoge koorts, spierpijn en hoofdpijn hadden gekregen. In tegenstelling tot Legionellose (de Veteranenziekte) veroorzaakt pontiackoorts geen longontsteking.
 


Oorzaak

Pontiackoorts kan worden veroorzaakt door legionella pneumophila, legionella longbeachae, legionella feeleii, legionella micdadei en legionella anisa.
De precieze pathogenese van pontiackoorts is niet goed gekend, maar het ziektebeeld zou mogelijk te wijten zijn aan een reactie op bacteriële endotoxinen eerder dan aan een klassieke infectieziekte.
Legionellabacteriën komen voor in waterige milieus en vochtige bodem.
Bij lang stilstaand water met een temperatuur tussen de 20 en 50 °C en een zuurtegraad tussen 5 en 8,5 kan de bacterie zich vermeerderen in slijmlaagjes (biofilms). Het temperatuursoptimum ligt rond de 37 °C. Bij water onder de 20° C vermenigvuldigt legionella zich niet. Ze kunnen er wel in overleven. Water met een temperatuur boven de 55° C doodt de legionellabacterie.
Via warmwatercircuits en via de kraan, douches, whirlpools, airconditioning en koeltorens worden de bacteriën door verneveling verspreid en ingeademd.
Overdracht van mens op mens is nooit aangetoond.


Werksituaties en beroepen met risico op pontiackoorts

-       Tuinbouw/tuincentra
-       Tandartsen en tandartsassistenten
-       Technici van koeltorens
-       Technici in de industrie (metaalverwerking)
-       Schoonmakers
-       Thuiszorg (weinig gebruikte douches) of verzorgingstehuizen
-       Scheepsvaart en de transportsector/ buschauffeurs: werk in de nabijheid van whirlpools en reizigers


Symptomen

Na een korte incubatieperiode van één tot drie dagen treden acute griepachtige verschijnselen op: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid, mogelijk ook droge hoest. Er zijn geen tekenen van longontsteking. Na twee dagen tot een week treedt spontaan herstel op. De meeste mensen worden niet ziek na besmetting.


Diagnose

De diagnose wordt in eerste instantie gesteld op basis van het kenmerkende klachtenpatroon, en objectivatie van blootstelling aan de legionellabacterie.
Een longfoto toont geen afwijkingen.
Legionellabacteriën worden gedetecteerd aan de hand van microbiologische diagnostiek: kweek, urine-antigeentest, serologie, PCR (polymerasekettingreactie), DFA (directe immunofluorescentie antilichaammethode). Bij pontiackoorts is er geen longontsteking, waardoor het extra moeilijk wordt om voldoende bacteriën te verzamelen en zodoende hun aanwezigheid te objectiveren.


Behandeling

Pontiackoorts wordt symptomatisch behandeld, met name met koortsremmers en pijnstillers. Bij meer uitgesproken symptomen is een behandeling met antibiotica aangewezen. Er is geen vaccin beschikbaar.


Preventie

De kern van ieder legionellabeheersplan is dat er geen groei van de bacterie optreedt. Centraal bij de preventie staat de temperatuur van het leidingwater.
Bij een goede beheersing is er geen indicatie voor het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Maar in risicovolle situaties, waarbij onvoldoende preventieve of beheersmaatregelen mogelijk zijn, is het dragen van een mondneusmasker (minstens FFP2) noodzakelijk. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan luchtbevochtigingsinstallaties met een verdachte status, of bij onderhoudswerkzaamheden waarbij gebruik wordt gemaakt van een hogedrukreiniger.
 
Dit artikel van mijn hand is eerder verschenen in PreventActua 18/2017, naar aanleiding van de klachten bij meer dan 100 werknemers van het West-Vlaamse bedrijf Clarebout Potatoes.

Populaire posts van deze blog

Jicht en jus (d'orange)

Recent heb ik gelezen dat softdrinks een jichtopstoot kunnen veroorzaken! Drinken van twee gesuikerde softdrinks per dag zou de kans op een jichtopstoot met 85% doen stijgen. Het vruchtsuiker (fructose) is verantwoordelijk voor dit verhoogd risico, dieetdranken geven geen probleem. Ook andere producten die fructose bevatten (fruitsappen, appels en sinaasappels) geven een verhoogde kans op jicht!? Kijk, dat is dus nieuw voor mij. In alle overzichtslijstjes voor jichtlijders vind je net terug dat je fruit naar believen mag nuttigen. Snoepjes die fructose bevatten moet je dan weer vermijden. Ja, het wordt soms verwarrend. Jicht is een reumatische aandoening. Ze is al heel lang geleden beschreven.  De Griekse geneesheer Hippocrates had het er 25 eeuwen geleden al over. Men dacht wel altijd dat jicht een gevolg was van een overdaad aan alcohol en rijkelijke maaltijden. De jichtlijder kreeg alle schuld voor zijn ziekte in de schoenen geschoven. Maar het is een te hoog urinezuurgehal

Calciumhydroxide in water

Kalkwater of kalkmelk is een oplossing van calciumhydroxide (Ca(OH) 2 ) in water. Calciumhydroxide is weinig oplosbaar in water. “0,17 gram per 100 ml water”. Bron: Chemiekaarten 19 e editie 2004. “Licht oplosbaar in water van 20°C : 1,65 g/l” Bron: Carmeuse.nl In water valt Ca(OH) 2 uiteen in Ca 2+ - en OH - -ionen. Hierdoor ontstaat een basische oplossing. De pH van een oplossing van 0,01% is 11,3. “pH: 11.3 (0.01% at 25 deg C); 12.5 to 12.7 (saturated solution (0.18 g/100 mL) at 25 deg C)” Bron: Intox.org Bij een gesatureerde oplossing (= maximum oplosbare hoeveelheid) bedraagt de pH 12,4 tot 12,8. “pH (saturated solution): 12.4” Bron: Sultanchemists.com “pH: 12,5-12,8 bij een concentratie van 1.070 mg/l” Bron: Carmeuse.nl Bij een langere blootstelling aan calciumhydroxide zullen de huidletsels meer uitgesproken zijn. Dit staat ook als dusdanig vermeld op veiligheidsfiches over calciumhydroxide. “Calcium hydroxide penetrates the ski

Chloorgas

In de Jordaanse havenstad Aqaba zijn zeker twaalf mensen omgekomen en 250 anderen gewond geraakt bij een ongeval met een container met chloorgas. Het giftige gas kwam vrij toen de container tijdens het transport viel. Het ongeval vond plaats op 27 juni 2022. Een container met 25 ton chloorgas moest per schip naar Djibouti in de Hoorn van Afrika gebracht worden. Maar toen een kraan de container op het schip probeerde te plaatsen, stortte de container naar beneden en meteen kwam een grote gele gifwolk vrij. Bij het ongeval kwamen minstens twaalf mensen om het leven. Nog eens 250 anderen raakten gewond. De gewonden werden overgebracht naar twee openbare ziekenhuizen, een privéziekenhuis en een veldhospitaal. Chloor is bij kamertemperatuur een geelgroen gas met een typische, irriterende geur. Door afkoeling of door drukverhoging wordt het een heldere, amberkleurige vloeistof. Het wordt als vloeistof in aangepaste containers getransporteerd. Het kent vele toepassingen o.a. als bleekmiddel i