Doorgaan naar hoofdcontent

Pontiackoorts

Pontiackoorts of legionellagriep is een milde griepachtige ziekte veroorzaakt door legionellabacteriën, die vaak eerder gezonde en jonge personen beïnvloeden. De benaming komt voort van een epidemie in Pontiac, Michigan, waar werknemers in een groot kantoorgebouw enkele dagen hoge koorts, spierpijn en hoofdpijn hadden gekregen. In tegenstelling tot Legionellose (de Veteranenziekte) veroorzaakt pontiackoorts geen longontsteking.
 


Oorzaak

Pontiackoorts kan worden veroorzaakt door legionella pneumophila, legionella longbeachae, legionella feeleii, legionella micdadei en legionella anisa.
De precieze pathogenese van pontiackoorts is niet goed gekend, maar het ziektebeeld zou mogelijk te wijten zijn aan een reactie op bacteriële endotoxinen eerder dan aan een klassieke infectieziekte.
Legionellabacteriën komen voor in waterige milieus en vochtige bodem.
Bij lang stilstaand water met een temperatuur tussen de 20 en 50 °C en een zuurtegraad tussen 5 en 8,5 kan de bacterie zich vermeerderen in slijmlaagjes (biofilms). Het temperatuursoptimum ligt rond de 37 °C. Bij water onder de 20° C vermenigvuldigt legionella zich niet. Ze kunnen er wel in overleven. Water met een temperatuur boven de 55° C doodt de legionellabacterie.
Via warmwatercircuits en via de kraan, douches, whirlpools, airconditioning en koeltorens worden de bacteriën door verneveling verspreid en ingeademd.
Overdracht van mens op mens is nooit aangetoond.


Werksituaties en beroepen met risico op pontiackoorts

-       Tuinbouw/tuincentra
-       Tandartsen en tandartsassistenten
-       Technici van koeltorens
-       Technici in de industrie (metaalverwerking)
-       Schoonmakers
-       Thuiszorg (weinig gebruikte douches) of verzorgingstehuizen
-       Scheepsvaart en de transportsector/ buschauffeurs: werk in de nabijheid van whirlpools en reizigers


Symptomen

Na een korte incubatieperiode van één tot drie dagen treden acute griepachtige verschijnselen op: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid, mogelijk ook droge hoest. Er zijn geen tekenen van longontsteking. Na twee dagen tot een week treedt spontaan herstel op. De meeste mensen worden niet ziek na besmetting.


Diagnose

De diagnose wordt in eerste instantie gesteld op basis van het kenmerkende klachtenpatroon, en objectivatie van blootstelling aan de legionellabacterie.
Een longfoto toont geen afwijkingen.
Legionellabacteriën worden gedetecteerd aan de hand van microbiologische diagnostiek: kweek, urine-antigeentest, serologie, PCR (polymerasekettingreactie), DFA (directe immunofluorescentie antilichaammethode). Bij pontiackoorts is er geen longontsteking, waardoor het extra moeilijk wordt om voldoende bacteriën te verzamelen en zodoende hun aanwezigheid te objectiveren.


Behandeling

Pontiackoorts wordt symptomatisch behandeld, met name met koortsremmers en pijnstillers. Bij meer uitgesproken symptomen is een behandeling met antibiotica aangewezen. Er is geen vaccin beschikbaar.


Preventie

De kern van ieder legionellabeheersplan is dat er geen groei van de bacterie optreedt. Centraal bij de preventie staat de temperatuur van het leidingwater.
Bij een goede beheersing is er geen indicatie voor het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Maar in risicovolle situaties, waarbij onvoldoende preventieve of beheersmaatregelen mogelijk zijn, is het dragen van een mondneusmasker (minstens FFP2) noodzakelijk. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan luchtbevochtigingsinstallaties met een verdachte status, of bij onderhoudswerkzaamheden waarbij gebruik wordt gemaakt van een hogedrukreiniger.
 
Dit artikel van mijn hand is eerder verschenen in PreventActua 18/2017, naar aanleiding van de klachten bij meer dan 100 werknemers van het West-Vlaamse bedrijf Clarebout Potatoes.

Populaire posts van deze blog

Mis geen twee keer

Weet je nog dat ik een paar jaar geleden blogde over mijn doelstellingen? Nou, ik heb een kleine bekentenis te doen. Ik was een beetje uitgepraat over mijn doelen en ik had er ook een tijdje moeite mee. Na een acute periode van covid (na twee dagen was ik weer aan het werk) heb ik verrassend lang moeite gehad om mijn dagelijkse tienduizend stappen te halen. Ik was gewoon uitgeput, mijn conditie was plotsklaps verslechterd. Het duurde even voordat ik weer in vorm was. Uiteindelijk haalde ik mijn doelstelling van gemiddeld 10.000 stappen per dag net niet in 2022 💀. Aanvankelijk was dat dus omdat ik gewoonweg niet meer kon (ik zal het maar niet hebben over het aantal ibuprofens dat ik maandenlang heb genomen om de dag door te komen), maar na vier maanden of zo was dat wel verbeterd. En vanaf dan waren het eerder mijn nieuwe gewoontes waardoor ik er niet meer aan toe kwam om de extra effort te doen. Het nieuwe jaar heb ik ook niet goed ingezet; de eerste week was er één dag waarop ik de t

Cyanide

En nog eens een strikt arbeidsgeneeskundig blogartikel. Een van de aan mij toegewezen bedrijven heeft informatie gevraagd over cyanides. Redelijk gespecialiseerde informatie wellicht, maar relevant voor bedrijven die met blauwzuur werken. En om collega's arbeidsgeneesheren en preventieadviseurs het opzoekwerk te besparen, maak ik de tekst ook maar publiek. --- CYANIDE 1. Fysische en chemische eigenschappen HCN Heerlijk verfrissend... eh, ruik ik amandelen? HCN is een kleurloze vloeistof of kleurloos gas met de karakteristieke geur van bittere amandelen. HCN gas en vloeistof zijn mengbaar met water en oplosbaar in ethanol en ether. Het kook- en smeltpunt van HCN zijn respectievelijk 25,70°C en -13,24°C. HCN wordt gebruikt als ontsmettings- of desinfectiemiddel, of in chemische syntheses. NaCN en KCN De zouten NaCN en KCN zijn witte, kristallijne vaste stoffen met een lichte amandelgeur. Het smeltpunt van NaCN is 560°C en van KCN 620-635°C. KCN is goed oplosbaar i

Is maté oké?

Maté is een infusie van yerba maté bladeren in heet water. Het lijkt nog het meeste op thee, en wordt in de Zuid-Amerikaanse landen ook in plaats hiervan en in plaats van koffie gedronken. Eeuwenoud symbool van gezondheid en vriendschap, is deze drank er hét sociale bindmiddel. Maté is ook in de lage landen verkrijgbaar, in kruidenwinkels maar ook in grootwarenhuizen. En het heeft een afzetmarkt. Niet alleen bij inwijkelingen uit Zuid-Amerika. Maté wordt, naast groene thee, namelijk ook aanbevolen als hulpmiddel bij afvallen. Op een relatief bekende website staat maté geklasseerd onder "planten zonder risico", "... U kunt ook rechtstreeks thee van maté of groene thee nemen: gemakkelijk te vinden en veelvuldig gebruikt ..." Tal van dieetwebsites raden ook maté aan, omwille van tal van redenen: naast bijkomend gewichtsverlies, heeft het een beschermend effect op het hart. Het doet de slechte cholesterol dalen en beschermt tegen beschadigingen van het DNA. Het h