Doorgaan naar hoofdcontent

Slaperige chauffeurs

De obese vrachtwagenchauffeur zit tegenover me in zijn ondergoed. Hij komt voor een verlenging van zijn rijgeschiktheid groep 2. "Doet u aan sport?" vraag ik hem. "Jazeker," verzekert hij me. "Transport!" waarop hij buldert van het lachen; zijn drie onderkinnen wiebelen vrolijk mee.


Hij geeft toe dat hij regelmatig vermoeid is overdag, en dat hij luid snurkt. Een duidelijk geval van slaapapneu, dat later ook bevestigd zal worden door een slaaponderzoek. Hij is pas terug rijgeschikt, één maand na het instellen van een succesvolle behandeling. En terecht, want chauffeurs met slaapapneu raken drie tot zeven keer vaker betrokken in auto-ongevallen.
Het probleem van slaperige chauffeurs blijft echter niet meer beperkt tot zulke duidelijke klinische gevallen als hierboven. Slaperig achter het stuur zitten zorgt voor de meeste ongevallen in het verkeer. Meer dan alcohol, overdreven snelheid of drugs. Het is de hoofdoorzaak van een op de drie dodelijke ongevallen. Geen onderliggende aandoening ligt aan de bron, maar slechte arbeidsomstandigheden of leefgewoontes.
Mensen die nacht- of ploegenarbeid verrichten kennen we sinds jaar en dag als beroepsmatige risicogroep. Maar de hele Westerse bevolking heeft een chronisch slaaptekort, door de nieuwe technologie en de arbeidsmentaliteit. Zo kan je 's avonds snel nog even de mailbox checken op je smartphone. Al te vaak wordt dit zelfs aangemoedigd door de bedrijfscultuur. Werknemers die nog 's avonds laat mails afvuren en vóór het begin van de werkdag andere mails beantwoorden, worden beschouwd als efficiënte go-getters in plaats van wat ze écht zijn: slaven van de technologie.
Want leidt deze vervaging van de work-life balance nu echt tot een grotere efficiëntie? Onderzoek bewijst van niet. Je bekijkt 's avonds je mail. Wat, moest dat rapport nu al binnen zijn? Je kunt het pas morgen aanpakken, maar wees maar zeker dat je er de ganse nacht over zal doormalen. Je kan sowieso minder goed de slaap vatten, want je melatonineproductie is onderdrukt door je gestaar naar het artificiële blauwe licht op je scherm. De volgende dag begin je vermoeid aan dat rapport, maar omdat je je door je verstoorde slaap minder goed kunt concentreren, doe je er veel langer over. Waardoor je ook langere uren moet kloppen. Een vicieuze cirkel van slaperigheid.
Dus grijpen we maar naar de slaapmiddelen. Daar zijn wij Belgen blijkbaar Europees kampioen in, met meer dan een op de tien burgers die zulke pilletjes slikken. Ze verstoren echter de natuurlijke slaap, en gaan het aantal auto-ongevallen zelfs negatief beïnvloeden. Ik ben dus blij met de recente campagne van de overheid om het gebruik van deze lapmiddelen terug te dringen.
Maar ook voor de werkgevers is er een belangrijke rol weggelegd.
Een concreet mailbeleid dat dergelijke praktijken ontmoedigt is alvast een goed signaal. Zo is er in Frankrijk recht op deconnectie, niet meer bereikbaar zijn na de werkuren. In Duitsland gaat autobouwer Porsche nog een stapje verder: e-mails van collega's die buiten de werkuren verstuurd worden, worden gewoonweg gewist. Dus geen reden meer om je smartphone op te pikken, buiten misschien het voeren van je persoonlijke data aan Facebook en consoorten.
De bedrijfsleiders kunnen ook investeren in slaapruimtes voor een powernap. Deze hebben niet alleen een bewezen positief effect op de geestelijke gezondheid, maar hebben ook een rechtstreekse impact op het aantal wegwerkongevallen. De drempelvrees om dergelijke "New Age"-ogende actie te nemen wordt echter bij weinige ondernemingen effectief overwonnen, zoals bijvoorbeeld Google of Nike.
Maar we moeten ergens beginnen. Schrijf dus de volgende keer dat je slaperige patiënt een voorschriftje vraagt geen slaappilletje voor, maar wel een powernap, dagelijks in te nemen rond de middag.

Dit artikel is op 17 april 2018 verschenen als column in de Artsenkrant.

Populaire posts van deze blog

Apenpokken - stand van zaken

Apenpokken zijn wereldwijd in opmars, ook in België. Wat is het, hoe wordt het overgedragen, wat zijn de preventiemaatregelen en wat is de huidige stand van zaken in België? Sinds de laatste keer dat ik erover schreef begin juli, is de situatie wat gewijzigd. Onderstaand artikel geeft een overzicht. Wat zijn Apenpokken Monkeypox of Apenpokken (MPX) wordt veroorzaakt door het monkeypoxvirus (MPXV), dat behoort tot de familie van de orthopoxvirussen (waartoe ook het pokkenvirus behoort). Tot nu toe kwam de ziekte vooral voor in beboste delen van Centraal- en West-Afrika, met sporadisch gevallen in andere landen, gelinkt aan een reis naar deze gebieden. Sinds begin mei 2022 verspreidt de ziekte zich echter in Europa en daarbuiten, waarbij besmettingen vooral voorkomen bij mannen die seksuele contacten hebben met mannen, maar niet uitsluitend. Hoe raakt men besmet Om besmet te geraken door het apenpokkenvirus moet men nauw contact hebben met een besmettelijke of ziek persoon. Dit kan optre

Jicht en jus (d'orange)

Recent heb ik gelezen dat softdrinks een jichtopstoot kunnen veroorzaken! Drinken van twee gesuikerde softdrinks per dag zou de kans op een jichtopstoot met 85% doen stijgen. Het vruchtsuiker (fructose) is verantwoordelijk voor dit verhoogd risico, dieetdranken geven geen probleem. Ook andere producten die fructose bevatten (fruitsappen, appels en sinaasappels) geven een verhoogde kans op jicht!? Kijk, dat is dus nieuw voor mij. In alle overzichtslijstjes voor jichtlijders vind je net terug dat je fruit naar believen mag nuttigen. Snoepjes die fructose bevatten moet je dan weer vermijden. Ja, het wordt soms verwarrend. Jicht is een reumatische aandoening. Ze is al heel lang geleden beschreven.  De Griekse geneesheer Hippocrates had het er 25 eeuwen geleden al over. Men dacht wel altijd dat jicht een gevolg was van een overdaad aan alcohol en rijkelijke maaltijden. De jichtlijder kreeg alle schuld voor zijn ziekte in de schoenen geschoven. Maar het is een te hoog urinezuurgehal

Moderne lotusvoeten

Vandaag verscheen een artikel op VRT NWS , dat schoenen met hoge hakken (voorlopig) lijken te hebben afgedaan. Nu kan ik eindelijk een tekst die ik al sinds begin 2020 als "draft" heb staan, publiceren! Wanneer we lezen over de praktijk van het voetinbinden in het oude China, gruwelen we van zulke barbaarse martelpraktijken. Hoe heeft een schoonheidsideaal ooit in zulke mate kunnen ontsporen? Nochtans bezondigen wij ons aan gelijkaardige praktijken, alleen is het moeilijker om zulke dingen objectief te beoordelen, wanneer je zelf in die cultuur verweven zit. Voetinbinden Ik ga dit cultureel gegeven toch even kaderen. De praktijk van voetinbinden heeft zich in China ontwikkeld tijdens de Tang-dynastie (618-907 na Chr.). Het hield in dat men bij jonge meisjes de voeten omzwachtelde. De vier kleine tenen werden naar binnen geplooid en braken uiteindelijk vanzelf. De grote teen bleef recht. Het resultaat was een "lotusvoetje". Dit gold als een teken van wels