Naar aanleiding van mijn blogartikel over EnChromabrillen,
heb ik een aantal keer de vraag gekregen hoe het nu eigenlijk zit met de "blauwe brillen". Deze brillen die blauw licht
filteren, zijn steeds populairder aan het worden bij beeldschermwerkers. Ze
zouden de ogen tegen vermoeidheid beschermen, en slaapstoornissen beperken. Is
dat nu echt zo? Lees verder, en je komt het te weten.
Interne klok
Onze interne biologische klok wordt elke dag juist gezet aan
de hand van externe prikkels. Dit kan zijn in de vorm van onze eetgewoontes,
wanneer we starten en stoppen met werken, maar de belangrijkste factor is de
blootstelling aan licht. Er zijn interessante studies uitgevoerd, waarbij alle
externe prikkels werden weggenomen. De proefpersonen behielden een
slaap-waakritme, maar dit stabiliseerde zich gemiddeld gezien op ongeveer 25
uur! Elke dag zetten we onze interne klok dus een uur terug.
Hoe werkt de lichtblootstelling op ons in?
De lichtprikkels die de ogen opvangen, worden via het
netvlies doorgestuurd naar de suprachiasmatische nucleus in de hypothalamus, en
van daar naar de epifyse. Er wordt minder serotonine aangemaakt, en hierdoor
ook minder melatonine. Tegen de avond heb je minder blootstelling aan licht, en
ga je gaandeweg meer melatonine aanmaken. Hierdoor word je slaperig, en beland
je uiteindelijk in dromenland.
We zijn het meest gevoelig voor blauw licht. Evolutionair is
dit logisch, want op de middag worden we overspoeld met "blauw"
licht, en 's avonds zijn het de langere, "rode" golflengtes die ons
netvlies raken. Voor onze natuurlijke klok is het dus ideaal dat we die
gelijkzetten op blootstelling aan (voornamelijk) blauw licht.
Het probleem
De moderne mens is nu echter zijn slaap-waakritme om zeep
aan het helpen door toenemende blootstelling aan kunstlicht 's avonds, de
laatste jaren steeds meer via smartphoneschermen. Ik heb hier in 2008 trouwens
al over geblogd; ik heb in dat artikel zelfs een therapie aangeboden met blauw
licht, om via de meridianen je chakra terug in evenwicht te brengen :-D.
De oplossing
De oplossing is dus om iedereen te voorzien van brillen die
het blauwe licht wegfilteren, en apps te installeren die hetzelfde doen, niet?
Niet.
Ja, we zijn het meest gevoelig aan blauw licht, maar het is
voornamelijk de blootstelling aan licht tout court dat telt. Die brillen en
apps, dat is rommelen in de marge. Het kan zelfs ongewenste nevenwerkingen hebben,
zoals vermoeidere ogen omdat je meer moeite moet doen om de tekst te kunnen
lezen; en als je dan de lichtsterkte gaat verhogen, ben je nog verder van huis.
De bedenkelijke meerwaarde wordt ook in meer detail beschreven in bijvoorbeeld artikels van Business Insider of The Guardian.
De echte oplossing
Wat moet je dan doen? Tja, begin al met ’s avonds je
blootstelling aan kunstlicht te beperken. Dim het licht, zet je smartphone weg,
zit niet meer aan je pc. Zo kan je melatonine beginnen aanmaken, en bereid je
je voor op een goede nachtrust.
En, dit is nog de belangrijkste actie: verhoog je blootstelling
aan licht overdag! Ga op de middag even naar buiten, als is het maar een
kwartiertje, en zorg voor een piekblootstelling wanneer het nodig is. Dit helpt
je om je biologische klok juist te zetten, en pas ’s avonds meer melatonine aan
te maken.