Doorgaan naar hoofdcontent

Karoshi

Onlangs schreef ik voor Prevent een artikel n.a.v. een recent Frans onderzoek. Dit cohorteonderzoek op circa 150.000 mensen vond een verband tussen overwerk en beroertes. Mensen die meer dan tien uur per dag gewerkt hebben, ten minste 50 dagen per jaar, hebben een 29% hoger risico op een beroerte. En voor werknemers die dit tempo tien jaar of langer aanhouden, neemt het risico op een beroerte met ongeveer 45% toe.


Dit is zeker niet het eerste onderzoek dat een correlatie tussen overwerk en beroerte heeft gevonden. Bij de opmars van de Industriële Revolutie in het Europa van de 19de eeuw waren er al tal van werknemers die dermate hard werkten dat ze er letterlijk dood bij neervielen.
De eerste beschrijving van een werkgerelateerde beroerte in een wetenschappelijk artikel dateert van 1969, met het plotse overlijden van een 29-jarige werknemer op de verzendafdeling van het grootste krantenbedrijf van Japan. Dit fenomeen is ondertussen in Japan gekend als 'karoshi', letterlijk vertaald 'dood door overwerk'. Gelijkaardige termen bestaan in China ('guolaosi') en Zuid-Korea ('gwarosa').
'Karoshi' is in Japan nu ook erkend als een beroepsmatige aandoening. In een rapport van het Japanse ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn staat dat de rechtbank tussen maart 2014 en maart 2015 bij 1.456 sterfgevallen karoshi aanwees als doodsoorzaak. Deze relatief grote aantallen op een populatie van 130 miljoen mensen worden toegeschreven aan het Japanse arbeidsethos. In Japan eisen bijna een kwart van de werkgevers dat hun werknemers meer dan 80 overuren per maand afklokken. 8 à 9% van de Japanse werknemers werkt meer dan twaalf uur per dag.
En eerder dit jaar is Jack Ma, de charismatische oprichter van Alibaba (het Chinese Amazon, zeg maar) nog negatief in het nieuws gekomen omdat hij de '996'-werkcultuur aanbeval: werken van 9u 's morgens tot 9u 's avonds, zes dagen per week.
Zo'n vaart loopt het bij ons allemaal nog niet. We moeten het verhoogd cardiovasculair risico wel in ons achterhoofd houden bij werknemers die lange uren kloppen. De meest effectieve actie voor dit specifieke risico is uiteraard een aanpak bij de bron: het beperken van het aantal overuren. Maar dit is niet zo eenvoudig te implementeren, de economische realiteit primeert vaak.
Overuren verhogen een al bestaand risico op beroertes. Een preventieve aanpak van de oorzakelijke factoren van beroertes zijn dus het meest kosteneffectief. Dit bestaat dan uit het bevorderen van goede leefgewoontes: stoppen met roken, beperken van alcoholconsumptie, meer en vaker bewegen, gewichtsverlies door gezonde voeding, en een regelmatig slaappatroon.
Ook een regelmatig check-uponderzoek met bloedafname om vroegtijdig een individueel verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen te detecteren en wanneer nodig medicamenteus bij te sturen, kan zinvol zijn.
Werk aan de winkel voor de artsen dus! Maar maak het niet te laat...
Dit artikel is op 18 oktober 2019 verschenen als column in de Artsenkrant.

Populaire posts van deze blog

Is maté oké?

Maté is een infusie van yerba maté bladeren in heet water. Het lijkt nog het meeste op thee, en wordt in de Zuid-Amerikaanse landen ook in plaats hiervan en in plaats van koffie gedronken. Eeuwenoud symbool van gezondheid en vriendschap, is deze drank er hét sociale bindmiddel. Maté is ook in de lage landen verkrijgbaar, in kruidenwinkels maar ook in grootwarenhuizen. En het heeft een afzetmarkt. Niet alleen bij inwijkelingen uit Zuid-Amerika. Maté wordt, naast groene thee, namelijk ook aanbevolen als hulpmiddel bij afvallen. Op een relatief bekende website staat maté geklasseerd onder "planten zonder risico", "... U kunt ook rechtstreeks thee van maté of groene thee nemen: gemakkelijk te vinden en veelvuldig gebruikt ..." Tal van dieetwebsites raden ook maté aan, omwille van tal van redenen: naast bijkomend gewichtsverlies, heeft het een beschermend effect op het hart. Het doet de slechte cholesterol dalen en beschermt tegen beschadigingen van het DNA. Het h

Moet je bij het vaccineren optrekken om te kijken of je niet in een bloedvat zit?

Je haalt het vaccin uit de verpakking, duwt de lucht eruit*, je steekt de naald in de bovenarm. En dan? Trek je even op, om te kijken of je niet in een bloedvat zit? Fout!  De griepvaccinatiecampagne loopt op haar laatste benen, maar dit onderwerp blijft sowieso relevant. Over het griepvaccin in het algemeen heb ik recent nog geblogd ( veilig, effectief, versterkt afweer, beschermt anderen ), en de vraag of je de injectieplaats moet ontsmetten heb ik ook onlangs nog beantwoord ( nee ). Bij deze een nieuwe stelling, die blijkbaar niet alom gekend is: bij het plaatsen van een vaccin in de musculus deltoideus, moet je NIET even optrekken om te kijken of je niet in een bloedvat zit. Ik doe dat zelf ook nog vaak, hoor. Macht der gewoonte. Zelfs eerst de plek ontsmetten, ook al is dat dus niet nodig. Zo kan ik even goed wrijven, en voelen ze de prik niet. Trick of the trade. De naald erin, eventjes optrekken (damn, deed ik het weer), en dan langzaam inspuiten. Want dan heeft de

Bescherming voor Brusselse huishoudhulpen: Wat er verandert

Het Brussels Parlement heeft recentelijk besloten de rechten en arbeidsomstandigheden van huishoudhulpen te versterken. Dit artikel beschrijft de kernpunten van deze ordonnantie en hoe deze de huishoudhulpen in Brussel beïnvloedt. Groeiende behoefte aan bescherming Brussel telt op dit moment 28.137 huishoudhulpen, waarvan 21.393 Brusselaars zijn. 95 procent van hen is vrouw, veelal van buitenlandse afkomst en met een lage opleiding. Zij verzorgen dagelijks de huishoudelijke taken van 116.162 gebruikers. Met zo'n omvangrijke groep is het duidelijk dat hun bescherming en welzijn van het grootste belang zijn, zo stelt Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (DéFI) via zijn ordonnantie.   Opleiding en begeleiding Een kenmerk van de nieuwe regelgeving is de focus op opleiding. Elke nieuwe werknemer in de sector moet een initiële opleiding van 9 uur ondergaan, gevolgd door een jaarlijkse verplichte opleiding van 16 uur. Ter ondersteuning hiervan zullen bedrijven hun werkn