Een nieuw onderzoek uit Australië onderzoekt en vat systematisch samen hoe werknemers aangespoord worden om hun leefstijl te verbeteren, met name op vijf risicofactoren voor chronische ziekten: roken, voeding, alcoholgebruik, lichaamsbeweging en overgewicht/obesitas, die bekend staan als SNAPO. De bevindingen onthullen hiaten en kansen voor verbetering van deze interventies, die kunnen variëren van een enkele maatregel tot veelomvattende gezondheidsprogramma's. De resultaten van dit onderzoek kunnen helpen bij het vormgeven van toekomstige gezondheidsbevorderende interventies op de werkplek.
Het belang van een gezonde levensstijl op de werkplek
Chronische ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten en
type 2 diabetes zijn verantwoordelijk voor 74% van alle sterfgevallen
wereldwijd. Roken, voeding, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit en
overgewicht/obesitas (SNAPO) zijn geïdentificeerd als de vijf hoofdfactoren die
bijdragen aan het risico op chronische ziekten. Zo'n 96% van de werkende
volwassenen heeft ten minste één van deze risicofactoren. Het is van vitaal
belang om deze aan te pakken, niet alleen voor de algehele volksgezondheid,
maar ook voor het economische succes van organisaties.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft werkplekken
aangewezen als prioritaire omgevingen voor gezondheidsbevordering. Zo zijn er
bijvoorbeeld interventies die de beschikbaarheid van gezonde voeding en dranken
op kantoor vergroten, printers op afstand van bureaus plaatsen om sedentair
gedrag te verminderen en lichaamsbeweging te stimuleren, en het gebruik van
zit-sta werkplekken aanmoedigen.
Analyse van interventies
In totaal zijn 56 artikelen over dit onderwerp geanalyseerd.
De onderzoeksresultaten tonen aan dat de meeste interventies gericht waren op
lichaamsbeweging, terwijl minder aandacht werd besteed aan de andere vier
SNAPO-risicofactoren. Wat roken betreft, was slechts een klein percentage van
de artikelen daarop gericht. Dit kan erop wijzen dat werkplekken roken niet als
hun verantwoordelijkheid zien, ondanks het feit dat roken de grootste oorzaak
is van vermijdbare ziekten en sterfgevallen. Alcoholgebruik werd eveneens in
minder dan 10% van de artikelen behandeld.
De studie identificeerde verder dat de interventies vaak
waren gericht op werknemers in de gezondheidszorg en de witteboordensector,
terwijl werknemers in andere sectoren minder aandacht kregen. Bovendien bleek
dat veel van de interventies een duur van drie maanden of minder hadden.
In dit onderzoek is specifiek gekeken naar interventies in
de Australische context, die mogelijk verschillend zijn van interventies die
zijn ontwikkeld in andere landen. Desalniettemin komen de bevindingen zeer
herkenbaar voor op basis van ervaringen met werkplekinterventies in België.
Aanbevelingen en conclusies
Uit deze studie is gebleken dat de aandacht voor
verschillende risicofactoren voor chronische ziekten onevenwichtig is, waarbij
de focus vooral ligt op lichaamsbeweging. Daarnaast is er een gebrek aan
studies die zich richten op werknemers in beroepsgroepen met een groter risico
op chronische ziekten. Verder bleken veel van de onderzochte interventies te
kort te zijn om langdurige gedragsveranderingen te bewerkstelligen.
Gezondheidsbevorderende interventies op de werkplek moeten
zich niet alleen richten op het individu, maar ook de organisatie en
werkomgeving betrekken. Bovendien is het van belang om alle risicofactoren voor
chronische ziekten gelijkmatig aan te pakken en meer aandacht te besteden aan
groepen werknemers met een verhoogd risico op dergelijke aandoeningen.
Bronnen:
Arnold L et
al. A scoping review of workplace health promotion interventions for chronic
diseases in Australia. J Occup Health. 2023; 65:e12417.
doi:10.1002/1348-9585.12417 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/1348-9585.12417