(Arbeids)geneeskundige sprokkels

Op de Nederlandse zender BNN komt deze vrijdag het programma " De grote Donorshow ". Hierin zal een terminaal zieke, 37-jarige vrouw beslissen wie van drie kandidaten een van haar nieren zal krijgen. Het publiek mag ook mee stemmen door middel van een sms. De zender wil hiermee naar eigen zeggen aandacht vragen voor het nijpend tekort aan donoren. Wat een hoop gelul. Met een nobel doel als excuus een ongelooflijk smakeloos programma op de buis brengen. Sensatie zoeken met mensenlevens als inzet. Ik voelde het al aankomen in de tijd van het programma Big Brother. Bij de komst hiervan schreeuwde de pers nog moord en brand. Wat zouden de psychologische gevolgen niet zijn van het afzonderen van een groep mensen? Het doembeeld van 1984 werd geschetst. De teloorgang van de privacy. De sensatiezucht van de media ten koste van de menselijke waardigheid. Vijf Big Brother-seizoenen verder ligt niemand nog wakker van het format. Zelfs met dwergen, seropositieve homofielen en h...

Waarvoor dienen de borsten? Voor de lactatie natuurlijk. Er worden tijdens de zwangerschap meer melkklieren aangemaakt, waardoor de borsten (nog) groter worden. Melk met een mooie verpakking. Maar waarom hebben vrouwen borsten wanneer ze niet zwanger zijn of borstvoeding geven? Je ziet geen Cocker Spaniëls rondlopen met rondborstige boezems, zelfs niet wanneer ze lacteren. Bij orang-oetans zijn het ook maar twee kleine teutjes op de borstkas - geen heuvels noch dalen te bespeuren. Waarom dus bij mensen wel? Een verklaring kan liggen in het rechtopstaan bij de mensen. Hierdoor is de wijze van seks ook veranderd. Mensen zijn de enige zoogdieren die vrijen met het gezicht naar elkaar toe. Alle andere beesten, inclusief de primaten, doen het "op zijn hondjes". Het paraderen met een dikke of rood aangelopen kont had hierdoor niet zo veel zin meer, en de borsten kwamen in opmars als visuele stimulans. In zijn boek "De naakte aap" heeft Desmond Morris het hierover. De...

Mannen zijn constant vruchtbaar. Ze staan steeds paraat - behalve wanneer ze ziek zijn, of uitgeput, of wanneer het voetbal op tv is. Maar vrouwen niet. Slechts een maal per maancyclus is een eitje gerijpt en klaar om bevrucht te worden. Een tijdsvenster van 48 uren om de 28 dagen. Bij de meeste zoogdieren is het wel duidelijk wanneer dat moment aangebroken is. De krolse kat gaat de hele buurt verblijden met nachtelijke serenades voor kandidaat-katers. Bronstige hinden schurken zich tegen de herten met het mooiste gewei aan. Bij een aantal soorten apen gaat het achterwerk opzwellen of knalrood worden. Maar bij onze vrouwen: Who knows? Een minderheid van de vrouwen voelt af en toe de eisprong. Alsof ze een kramp in de darmen hebben. Maar de overgrote meerderheid moet dag na dag hun eigen temperatuur opmeten om te zien of een nieuw ei de grote sprong heeft gewaagd. Waarom toch? Een theorie gaat uit van de veronderstelling dat de vrouw gewoonweg te slim is geworden. Ergens in de loop...

Waarom hebben vrouwen orgasmes? Waarom hebben ze grote borsten? Waarom weet niemand wanneer ze ovuleren? Geef toe, het zijn interessante vragen. Ze werden ook gesteld in een artikel dat ik recent gelezen heb. Het is boeiend om al de theorieën te lezen. Al blijft het natuurlijk allemaal giswerk. Bij mannen is het nogal eenvoudig, bij alle mannelijke zoogdieren zelfs. Ze kunnen steeds kindjes maken. Jong of oud, begin van de maand, eind van de dag, het maakt allemaal niet uit. Het is duidelijk wanneer ze zin hebben - de soldaat staat paraat. En bovendien, ze hebben àltijd zin. De daad wordt succesvol afgesloten met een orgasme. Eén orgasme, niet twee, niet meerdere. Eén. Het doel van het orgasme is ook al even recht voor de raap: het brengt de ejaculatie teweeg, waardoor het sperma op de juiste locatie wordt gebracht. Simpel. Maar bij vrouwen is het allemaal veel, veel complexer. De vruchtbaarheid is niet doorlopend, maar gelimiteerd tot relatief korte tijdspannes. Ze weten doorgaan...

Volgens een nieuwe studie zou het roken van light sigaretten even slecht zijn als gewone sigaretten? Wel d'uh! Dat heb ik al tijdens mijn opleiding gehoord, jaren en jaren geleden, toen ik nog jong en vitaal was. Enkel het teergehalte is lager, er zitten voor het overige evenveel kankerverwekkende stoffen in die kankerstokjes. Het is wel een beetje ergerlijk, hoe men in zulk een artikel opeens uit de lucht lijkt te komen vallen, zo van tiens, zijn light sigaretten even slecht? En wij die allemaal dachten dat die even gezond waren als een teug alpenlucht. Nu ik het toch over sigaretten heb. De meeste mensen weten wel dat het niet zomaar opgerolde tabaksbladeren zijn, zoals sigaren. Aan sigaretten worden allerlei stoffen toegevoegd (minimaal 599 blijkbaar, maar ik ga ze niet allemaal opsommen). Om te beginnen, suiker. Tien procent van de sigaret bestaat uit suiker! De verbranding van suiker neutraliseert de bittere smaak van tabaksrook, wat zeker bij de glucofiele generatie Y ...

Een collega arbeidsgeneesheer vroeg zich onlangs nog af of wat de wettelijke bepalingen zijn omtrent het plaatsen van onderhoudsproducten in de nabijheid van een centraal verwarmingssysteem op aardgas. Ik zal de informatie ook maar op mijn blog plaatsen, het kan iemand anders nog eens van pas komen. --- De wetgeving (zie ter info onderaan) is duidelijk. In artikel 52.7.4 staat dat er geen brandbare producten in de onmiddelijke omgeving van de verwarmingsketel mogen staan. De te nemen voorzorgsmaatregelen zijn dus afhankelijk van de aard van de aanwezige onderhoudsproducten. Brandspiritus bijvoorbeeld is zeker een brandbare stof. Er moet ook gekeken worden naar het verpakkingsmateriaal. In de meeste gevallen zal het gaan om plastics, brandbaar materiaal dus. Als algemene richtlijn zou ik adviseren dat de kuisproducten NIET in het verwarmingslokaal worden geplaatst. Indien dit absoluut niet mogelijk is, dienen ze - om toch nog conform de wetgeving te blijven - in een afgesloten ka...

Onlangs is de Nederlandse gynaecoloog Cees Renckens , ook voorzitter van de Nederlandse Vereniging tegen Kwakzalverij , gepromoveerd op een proefschrift waarin hij ondermeer afrekent met de zogenaamde "modeziekten". Hiermee doelt hij op aandoeningen zoals whiplash, CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom), bekkeninstabiliteit, fibromyalgie, RSI (repetitive strain injury) e.d.m. Hij constateerde een toename in het aantal klachten wanneer een tv-programma aandacht aan een bepaalde aandoening geeft; klachten die niet medisch aantoonbaar zijn. Over een aandoening als bekkeninstabiliteit ga ik me niet uitspreken - ik ben geen gynaecoloog of orthopedist, ik heb er onvoldoende kennis over. En over een aantal van de andere "mode"-aandoeningen heb ik zelf mijn twijfels, daar blijf ik dus ook van af. Maar RSI in hetzelfde rijtje plaatsen, dat vind ik nu echt niet kunnen. En daar ga ik het dus even over hebben. Bernardino Ramazzini (1633-1714) was een Italiaans arts. Hij w...

Zeer recent heeft een collega arbeidsgeneesheer me advies gevraagd over werkkledij in één van de aan haar toegewezen bedrijven. De werkgever wou er tegemoetkomen aan zijn werknemers, en een nieuw type van werkkleding invoeren met korte broekspijpen. Dit zou veel comfortabeler zijn in de zomer. Hij stelde zich nu wel de vraag of hij dit wettelijk gezien wel mocht. Het werk dat zijn werknemers uitvoeren, heeft namelijk een (zij het beperkt) risico op stoten. Ik heb er de wetgeving eens op nageplozen (zie ook hieronder), en op basis hiervan heb ik het volgende geantwoord. De werkkledij moet aan een aantal vereisten voldoen. Een van die vereisten is dat ze alle veiligheidswaarborgen dienen te bieden, zowel door te beschermen tegen de risico's van de werkpost maar ook door het ontstaan van nieuwe risico's te voorkomen. De keuze van het model en de hoedanigheid van de kleding worden onderworpen aan het advies van de arbeidsgeneesheer en het CPBW of de vakbond. Je kunt als ar...

Af te raden Tijdens de zwangerschap moet je een aantal dingen vermijden. Zo vormen alcohol (wat ik in een vorig bericht heb besproken) en roken absoluut geen goede combinaties met zwangerschap. Het is ook geen al te best idee om te gaan diëten. Je hebt tijdens de zwangerschap een verhoogde behoefte aan voedingstoffen. De opname hiervan beperken, kan leiden tot deficiënties bij het ongeboren kind. Ongeboren baby’s zijn meer gevoelig voor een aantal stoffen, zoals vitamine A, kwik, en caffeïne. Om deze reden eet je best geen lever tijdens de zwangerschap, deze bevat namelijk zeer grote hoeveelheden vitamine A (waarom je überhaupt lever zou willen eten, gaat mijn petje wel te boven, maar dat terzijde). Foie gras moet je dus ook niet gaan nuttigen, dat is namelijk enkel een andere naam voor eendenlever. Roofvissen zoals verse tonijn, koningsmakreel, zwaardvis en haai kunnen relatief veel kwik bevatten. Deze zet je dus ook best niet op het menu. Koffie, thee en cola ga je ook b...

Is alcohol slecht voor de zwangerschap? Het antwoord is volmondig ja. Al in de jaren 70 was er een vermoeden over het nadelige effect van alcohol op de zwangerschap. Enkele grootschalige Amerikaanse onderzoeken hebben bevestigd dat alcohol gevaarlijk is voor de zich ontwikkelende foetus en dat het beter is om absoluut geen alcohol te gebruiken tijdens de zwangerschap. Vóór de zwangerschap Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van alcohol kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid bij de vrouw. Alcohol kan ook het sperma op verschillende manieren beïnvloeden: Het aantal zaadcellen en de beweeglijkheid nemen af. Ook veranderen zaadcellen van grootte waardoor de versmelting met de eicel gehinderd wordt. Verder kunnen er veranderingen optreden in het genetisch materiaal. Als een vrouw zwanger wil worden, is het dus zowel voor de vrouw als voor de man de veiligste keuze om te stoppen met drinken. Tijdens de zwangerschap Zelfs bij een gemiddeld consumptieniveau van minder dan één gl...

Het leven is niet altijd eerlijk. Niet iedereen krijgt dezelfde kansen, wordt op dezelfde manier behandeld. Zo is het altijd geweest, en zo zal het naar alle waarschijnlijk ook altijd blijven. Maar nu heb ik een artikel gelezen, waarin staat dat een studie heeft aangetoond dat mensen die oneerlijk behandeld worden, ook meer kans hebben op hart- en vaatziekten. Om preciezer te zijn, mensen die de indruk hebben oneerlijk behandeld te worden. Een klein, maar toch significant verschil. Op reis bvb. heb ik al gemerkt dat sommige medereizigers van het kleinste ongemak een drama maakten. Het eten was niet goed. De gids sprak geen Nederlands. Het was te druk. Het weer was te koud. Te warm. Te vochtig. Te droog. En waarom gebeurde dit toch altijd alleen met hen? Wel, die mensen - de écht oneerlijk behandelden en diegenen die dat enkel denken - hebben dus blijkbaar 55% meer kans op een hartinfarct, een hartaandoening, of retrosternale last (pijn achter het borstbeen). Dat is pas een self-...

- En hoe zit het met de werkdruk? Een vraag die ik steeds minder graag stel, want meer en meer krijg ik te horen dat het absoluut niet-meer-te-doen is! Ze is veel te hoog, met hetzelfde aantal mensen moet meer werk gedaan worden of dezelfde hoeveelheid werk maar met minder mensen, ze is hoog met pieken, ze is constant hoog, ze is elk jaar verder gestegen... tal van varianten maar de rode draad is: ze is te hoog. En daar heb ik alle begrip voor. De werkdruk ís hoog. En ze is de laatste jaren gestegen. Maar ik heb zelf ook een hoge werkdruk, en wanneer de mensen beginnen uit te breiden over de manier waarop hun werkdruk te hoog is en waarom het allemaal de schuld is van hun leidinggevenden, begin ik op de klok te kijken, want er zijn nog drie wachtenden na hen. Tot vijf (af en toe zelfs zes) werknemers per uur gepland. Dat is - diplomatisch gezegd - doorwerken. Op minder dan vijf maanden heb ik alweer ruim 1800 mensen op consultatie gezien, en dat cijfer is waarschijnlijk weinigzegg...

De BMI is al jarenlang een maat voor overgewicht, en het hieraan gerelateerd cardiovasculair risico. De Body Mass Index, of ook wel de Queteletindex geheten (door een Vlaming ontwikkeld!), is een index die de verhouding tussen de lengte en het gewicht geeft (gewicht gedeeld door de lengte in het kwadraat - kijk bvb. maar op Wikipedia voor uitgebreide informatie). De ideale BMI is 22, met normale waarden (zowel voor mannen als voor vrouwen) tussen 18 en 25. BMI van 24,9 = yay! BMI van 25,1 = noo! Enfin, misschien niet zo scherp afgelijnd, maar het geeft toch een aardige richtlijn. Er zijn echter ZO VEEL mensen met overgewicht, dat ik zelden refereer naar het ideale gewicht. Als iemand een BMI van 30 heeft (wat al "ernstig overgewicht" is), zeg ik niet - je moet x aantal kg afvallen om je ideale gewicht te bereiken (want dan geven ze het op voorhand al op), maar dan zeg ik wel - je moet y aantal kg afvallen om geen overgewicht meer te hebben, of - je weegt y kg teveel. Ik ga ...

Het rijbewijs van groep 2. Tot deze groep behoren de rijbewijscategorieën C, C+E, C1, C1+E, D, D+E, D1, D1+E en B en B+E bezoldigd of hiermee gelijkgesteld vervoer. De chauffeur/chauffeur in opleiding dient te beantwoorden aan bepaalde medische selectiecriteria. Waar ik het nu niet over ga hebben. Ik ga wel even ingaan op de eigen verklaring. Dat is een wettelijk vastgelegde vragenlijst met twintig vragen die de kandidaat moet beantwoorden en ondertekenen. Vraag zeven lokt doorgaans de meeste reacties uit. "Snurkt u luid tijdens uw slaap?" luidt deze vraag. Wanneer ik de antwoorden op de vragenlijst overloop, bespreek ik de antwoorden waar de kandidaat voor het rijbewijs positief op heeft geantwoord. "Alles was negatief, behalve het snurken", zeg ik dan wel eens. De reacties lopen uiteen van gêne tot uitgesproken jolijt. Vaak moet ik de bedoeling van deze vraag uitleggen. Indien deze vraag positief wordt beantwoord, én vraag zes, zijnde "Heeft u overdag ab...

Wat hebben de mensen de laatste tijd toch tegen geneesmiddelen? "Ik heb last van een tenniselleboog". - "Weet je," zeg ik dan voorzichtig, "een cortisone-injectie kan helpen." - "O nee, ik heb het niet zo op medicatie," is bijna steevast het antwoord. Ik geef hen meestal gelijk (ik heb de tijd nog de overtuigingskracht om hen van hun gebetonneerde standpunt af te brengen), en raad hen dan een osteopaat aan. Wat in sommige gevallen ook kan helpen. Net als rust, acupunctuur, kinesitherapie, en gewoonweg afwachten. Maar op korte termijn is het enige bewezen effectieve middel een infiltratie met een corticosteroïde zoals methylprednisolon. Jazeker, bij langdurig en repetitief gebruik kan het belastend werken op verschillende organen, maar bij een éénmalige toediening is het voordeel veel en veel groter dan het potentiële nadeel. Als we het toch over het chronisch gebruik van methylprednisolon hebben, er zijn zeer veel aandoeningen waarbij ontsteki...

Een interessant weetje. Destijds was men zo onwetend over de gevaren van asbestvezels, dat men het goedje zelfs gebruikte als kunstsneeuw. In een eerdere post heb ik dit al geïllustreerd. Maar wist je dat in de film "The Wizard of Oz" uit 1939 zulke asbestsneeuw werd gebruikt? Dat was trouwens niet het enige gezondheidsrisico uit die film. De acteur die in eerste instantie de tinnen man zou spelen, werd geschminkt met aluminiumpoeder, wat acute irritatie van de longen gaf en waar hij bovendien een zware allergische reactie op deed. Hij is uiteindelijk gestorven... in 2003 :-p dat zal wel niet met het aluminiumpoeder te maken hebben gehad. Ik heb nu wel eens opgezocht waaraan de hoofdacteurs uit The Wizard of Oz zijn gestorven. Bert Lahr, die de laffe leeuw speelde, was 72 jaar oud toen hij bezweek aan een pneumonie, als complicatie van... kanker. Een mesothelioom, 28 jaar na de blootstelling aan asbestsneeuw? Zeker mogelijk, gezien de lange latentietijd van deze kanker...

Beroepsgerelateerde gezondheidsrisico's in de bouw. Dan denkt men steeds aan rugklachten, en wellicht ook aan gehoorschade door lawaai. Huidaandoeningen door blootstelling aan cement worden al minder vaak in rekening genomen. Maar het risico op longaandoeningen wordt veel te vaak vergeten. Een lange tijd geleden, toen ik nog jong(er) was, heb ik in het kader van mijn opleiding tot specialist in de arbeidsgeneeskunde, een literatuurstudie uitgevoerd over beroepsastma op chroom. In die tijd werd langs het U.Z. Gasthuisberg (waar ik toen werkte) een nieuw kinderdagverblijf neergezet. Ik heb van die gelegenheid gebruik gemaakt om bij de vloerders o.m. stofmetingen uit te voeren tijdens de uitvoering van hun werk. Ze hadden een grotere blootstelling dan verwacht, omdat de chappe werd aangevoerd in grote hoeveelheden. Via het gebruikte systeem kwam een aerosol van cement vrij - kijk maar naar de foto hierboven. Enfin, tijdens het op orde stellen van de documenten op mijn externe h...

Een tijd geleden heb ik het al eens gehad over drugs en rijvaardigheid en drugtesten bij werknemers . Gisteren heb ik een cluster gehad van druggevallen. Tijdens de periodieke onderzoeken op een bedrijf, diende ik bij een aantal mensen ook hun medische schifting te verlengen. Zo ook bij een jonge werknemer, die niet alleen af en toe collega's dient te vervoeren, maar ook vaak met de heftruck rijdt (en dus een veiligheidsfunctie heeft). Ik zag eigenlijk onmiddellijk dat er iets niet in de haak was met die kerel. Hij leek wat verward, praatte uitzonderlijk langzaam, deed wat lacherig en zijn bewegingen waren wat ongecoördineerd. Zijn adem rook ook wat naar alcohol, maar dronken leek hij me ook weer niet echt te zijn. Zijn evenwichtstest was ook normaal, maar ik vroeg hem toch op de man af of hij gedronken had. Waarom vraag je dat, antwoordde hij. Omdat er toch iets scheelt aan die evenwichtstest, zei ik. En omdat ik zie dat je onder de invloed bent. Waarop hij toegaf dat hij de...

Wel, 1 mei is Wereld Astma Dag, dus ga ik nu even ingaan op deze aandoening. Ik heb er veel mee te maken gehad in de tijd dat ik op het U.Z. Gasthuisberg de consultatie Beroepsziekten meedeed met prof. Nemery. Het betrof natuurlijk quasi altijd beroepsgerelateerde astmaklachten, zijnde veroorzaakt of verergerd door het werk. Af en toe hielp ik ook wel eens mee bij de algemene consultatie Pneumologie, maar ik moet bekennen dat dat meer uitzondering dan regel was. Desalniettemin heb ik aan die drie jaar op GHB een wat diepgaander kennis van astma overgehouden dan gemiddeld. En daardoor valt het me soms op hoe slecht de behandeling van astma vaak gebeurt, zoals ook wordt aangegeven in het onderstaande artikel. Ik wijs geen beschuldigende vinger naar de behandelende artsen. Vaak gaan ze hun patiënten wel degelijk duidelijk zeggen dat ze hun inhalatiecorticosteroïden (bvb. Flixotide, Pulmicort, Qvar, ... of als associatie: Seretide of Symbicort) dagelijks moeten nemen. Deze middelen ...