Beroepsastma op chroom

Beroepsgerelateerde gezondheidsrisico's in de bouw. Dan denkt men steeds aan rugklachten, en wellicht ook aan gehoorschade door lawaai. Huidaandoeningen door blootstelling aan cement worden al minder vaak in rekening genomen. Maar het risico op longaandoeningen wordt veel te vaak vergeten.

Een lange tijd geleden, toen ik nog jong(er) was, heb ik in het kader van mijn opleiding tot specialist in de arbeidsgeneeskunde, een literatuurstudie uitgevoerd over beroepsastma op chroom. In die tijd werd langs het U.Z. Gasthuisberg (waar ik toen werkte) een nieuw kinderdagverblijf neergezet. Ik heb van die gelegenheid gebruik gemaakt om bij de vloerders o.m. stofmetingen uit te voeren tijdens de uitvoering van hun werk. Ze hadden een grotere blootstelling dan verwacht, omdat de chappe werd aangevoerd in grote hoeveelheden. Via het gebruikte systeem kwam een aerosol van cement vrij - kijk maar naar de foto hierboven.

Enfin, tijdens het op orde stellen van de documenten op mijn externe harde schijf kwam ik die literatuurstudie opnieuw tegen. Omdat ze anders toch het daglicht niet meer ziet, zet ik het besluit van die studie op mijn blog. Zodoende.

---
Chroom wordt veelvuldig gebruikt in de industrie. Het is gekend als verwekker van beroepsdermatitis. Contact dermatitis aan chroom is de meest prevalente occupationele dermatitis bij mannen. Gezien het wijdverspreid gebruik ervan en het voorkomen van respiratoire blootstelling in vele occupationele settingen, is het opmerkelijk dat dit metaal zo zelden verdacht wordt van het veroorzaken van beroepsastma.
Er bestaan enkele (niet-conclusieve) epidemiologische studies naar de pulmonaire effecten van chroom. De meeste informatie komt echter uit een handvol case-reports. De meeste casussen komen uit de sector van het galvaniseren, maar ook o.a. lassers en cementwerkers zijn beschreven.
De gemiddelde expositieduur en de latente periode hebben een grote range; op basis van deze parameters kan men geen diagnostische besluiten trekken. Zowel nieuwkomers als ouwe rotten in het vak kunnen een beroepsastma op chroom ontwikkelen. Het achterhalen van een atopische voorgeschiedenis heeft op zich niet veel diagnostische waarde.
Rokers hebben mogelijk een groter risico op het ontwikkelen van beroepsastma. Door het roken van gecontamineerde sigaretten krijgen ze een verhoogde opname van chroom.
Verschillende diagnostische testen kunnen uitgevoerd worden. Huidtesten dragen niet veel bij tot de diagnose van beroepsastma. Positieve uitslagen wijzen niet noodzakelijk op causaliteit, en negatieve uitslagen sluiten sensibilisatie niet uit. Patchtesten hebben een grotere correlatie, maar zijn evenmin conclusief.
Een histamine provocatieproef wijst enkel op een aspecifieke hyperreactiviteit van de luchtwegen. Het zegt niets over de oorzaak.
De relatie tussen werkgebonden blootstelling en ademhalingsobstructie kan het eenvoudigst worden geobjectiveerd door het laten uitvoeren van seriële piekflowmetingen. Idealiter kan een werkperiode vergeleken worden met een periode van werkverlet. In elke casus waarbij deze metingen werden uitgevoerd, was een positieve correlatie gevonden van de piekflows met het werk.
De specifieke provocatietest is de beste methode om beroepsastma op chroom te objectiveren. Best wordt een niet te hoge concentratie chroom gebruikt, aangezien het een prikkelende stof betreft. Bij een blootstelling aan concentraties van meer dan 2mg/ml treedt er een onmiddellijke aspecifieke irritatiereactie op van de luchtwegen, wat ook bij niet gesensitiveerde subjecten leidt tot een achteruitgang van de longfunctie.
Een geïsoleerde late of duale reactie op de expositie wordt gevonden na blootstellingen aan agentia met laag moleculair gewicht, zoals ook isocyanaten. Zulke reacties versterken de hypothese dat bronchiale hyperreactiviteit kan worden veroorzaakt door inhalatie van chroom.
Bij bepalingen van chroom in de lucht op een doorsnee werkplaats, bleek dat de concentraties lager zaten dan de TLV van 50 µg/m³. Dit houdt in dat een beroepsastma op chroom kan ontstaan ondanks een blootstelling welke ruim onder de aangewezen richtwaarde ligt.
Beroepsastma kan leiden tot ernstige irreversibele obstructieve afname van de longfunctie indien onbehandeld. De enige effectieve behandeling is de vroegtijdige en totale stopzetting van contact met chroom.