Af te raden
Tijdens de zwangerschap moet je een aantal dingen vermijden.
Zo vormen alcohol (wat ik in een vorig bericht heb besproken) en roken absoluut geen goede combinaties met zwangerschap.
Het is ook geen al te best idee om te gaan diëten. Je hebt tijdens de zwangerschap een verhoogde behoefte aan voedingstoffen. De opname hiervan beperken, kan leiden tot deficiënties bij het ongeboren kind.
Ongeboren baby’s zijn meer gevoelig voor een aantal stoffen, zoals vitamine A, kwik, en caffeïne. Om deze reden eet je best geen lever tijdens de zwangerschap, deze bevat namelijk zeer grote hoeveelheden vitamine A (waarom je überhaupt lever zou willen eten, gaat mijn petje wel te boven, maar dat terzijde). Foie gras moet je dus ook niet gaan nuttigen, dat is namelijk enkel een andere naam voor eendenlever.
Roofvissen zoals verse tonijn, koningsmakreel, zwaardvis en haai kunnen relatief veel kwik bevatten. Deze zet je dus ook best niet op het menu.
Koffie, thee en cola ga je ook best beperken - deze bevatten (in wisselende mate) caffeïne. Minder dan 4 koppen koffie per dag zouden niet echt kwaad kunnen. Ik zou hier toch adviseren “hoe minder, hoe beter”. Thee bevat veel minder caffeïne dan koffie, een kopje thee nu en dan zal echt wel geen probleem vormen.
Omwille van de verhoogde gevoeligheid van het ongeboren kind voor verschillende stoffen, is het ook absoluut niet aan te raden om zonder geneeskundig advies tijdens de zwangerschap geneeskrachtige kruiden en kruidenpreparaten te gebruiken! Zo zijn er bvb. vrouwen die tijdens de zwangerschap producten met kalebaskalk nemen, in de veronderstelling dat dit goed is voor hun kind. Niets is minder waar. Deze kalk bevat namelijk hoge concentraties lood, wat kan leiden tot ontwikkelingsstoornissen. Uit voorzorg is het aan te raden om niet te veel (producten met) venkel, fenegriek, anijs, nigelle (nieszaad), moederkruid, salie, senna, rabarber, gember, meidoorn en dong quai te gebruiken. Dat geldt ook voor thee van deze kruiden. Bij het koken zijn de hoeveelheden zo klein dat normaal keukengebruik van deze kruiden wel toegestaan is. Kruiden die echt vermeden moeten worden zijn efedra, aloë, sassafras, kava kava, absint-alsem, borage (komkommerkruid), groot en klein hoefblad, smeerwortel en boerenwormkruid.
Een andere kwestie is het nemen van geneesmiddelen. Ik heb bvb. al vaak gehoord dat er vrouwen zijn die omwille van hun zwangerschap stoppen met het nemen van antidepressiva, om hun ongeboren kind te vrijwaren. Niet doen hoor! De terugval in een depressie, die wisselende hormonenbalans die door het stoppen met de medicatie wordt teweeggebracht, is veel slechter voor het kind. Hetzelfde is het geval voor stoppen met astmamedicatie. Een astma-aanval kan nefast zijn voor het ontwikkelende kind. Wat je dus ook neemt van medicatie, wat “de mensen” ook zeggen of adviseren, bespreek het met je behandelende arts. Dat is de enige persoon die hierover een gefundeerd advies kan geven.
Er zijn ook een aantal infectieziekten waar je speciale aandacht aan moet geven. Besmetting met Listeria en met Toxoplasma kunnen ernstige gevolgen hebben voor het kind. Als je al Toxoplasmose hebt doorgemaakt (kun je laten bepalen met een bloedafname), ben je immuun en is er geen probleem. Weet je het niet zeker, ga er dan van uit dat je niet beschermd bent. Nuttig dus geen rauw vlees, en als je bvb. een rumpsteak klaarmaakt, moet die “well done” zijn - geen rood vlees meer vanbinnen. Vleeswaren en rauwkostsalades moeten vers zijn. Als ze langer dan een paar dagen in de koelkast zitten, smijt het weg (of geef het aan je partner). Blijf van de kattenbak weg (de Toxoplasma parasiet zit in de onlasting van katten). Eet geen zachte kaas van ongepasteuriseerde melk. Dit staat (wettelijk verplicht) altijd op de verpakking - bij franse kazen kan er “au lait cru” vermeld staan. Als er niets op het etiket staat, kan de kaas gegeten worden. Vermijd vacuümverpakte vis, zoals bvb. gerookte zalm.
En eet niet teveel drop of zoethoutthee. Deze bevatten namelijk glycyrrhizine, een stof die een effect heeft op de nierfunctie. Het lichaam gaat meer vocht ophouden, waardoor de bloeddruk kan gaan stijgen.
Aan te raden
Wat moet je nu wél gaan nemen?
Om te beginnen, supplementen foliumzuur van 400 microgram. Best begin je hiermee vanaf een maand vóór de (verwachte) bevruchting, en je blijft het nemen totdat je minimaal twee maanden zwanger bent. De reden? Het verkleint het risico op spina bifida (een open rug) of een waterhoofd. Deze neuraalbuisdefecten komen voor bij ongeveer één op de duizend pasgeborenen. Dat is dus niet vaak. Maar als je met een simpel pilletje elke dag, zonder enige nevenwerkingen, de kans op zulk een aandoening met 50 tot 70% kunt doen dalen, moet je al helemaal belazerd zijn om hier nee tegen te zeggen.
Het wordt ook aangeraden dagelijks 5 à 10 microgram extra vitamine D te nemen, voor een goede botopbouw van het ongeboren kind. In dit kader heb je ook wat meer calcium nodig - wat ook weer niet betekent dat je melk met liters naar binnen moet zitten gulpen. Enkele glazen melk, een aantal plakjes kaas, een yoghurtje… ruim voldoende.
Zorg er ook voor dat je voldoende ijzer hebt.
En eet veel vette vis, zoals zalm, haring en sardienen. Ik heb heel onlangs nog een studie gelezen, waarin staat dat het bevorderend zou zijn voor het IQ van de baby. In welke mate die studie significante resultaten kon aantonen, laat ik in het midden - want dat weet ik niet. Maar het zal alleszins geen kwaad kunnen. Het is namelijk al geweten dat vette vis bevordelijk is voor de gezondheid. Neem desnoods visoliecapsules, maar twee à drie keer per week vis op het menu is uiteindelijk nog het beste (zolang er geen kwik in zit, zie hoger).
Misvattingen
Misschien nog snel enkele misvattingen uit de wereld helpen:
Het is niet waar dat je tijdens de zwangerschap “voor twee” moet gaan eten.
En zoetstoffen zijn ook tijdens de zwangerschap niet schadelijk. Hierdoor is het gebruik van zoetjes, light- en andere producten met zoetstoffen geen probleem.
Dit zijn natuurlijk maar enkele richtlijnen. Het belangrijkste is uiteindelijk gewoonweg gezond en gevarieerd eten. Voor uitgebreide informatie hierover zou ik nog het liefst verwijzen naar je behandelende arts of een diëtist.
Enkele referenties naar websites
Tijdens de zwangerschap moet je een aantal dingen vermijden.
Zo vormen alcohol (wat ik in een vorig bericht heb besproken) en roken absoluut geen goede combinaties met zwangerschap.
Het is ook geen al te best idee om te gaan diëten. Je hebt tijdens de zwangerschap een verhoogde behoefte aan voedingstoffen. De opname hiervan beperken, kan leiden tot deficiënties bij het ongeboren kind.
Roofvissen zoals verse tonijn, koningsmakreel, zwaardvis en haai kunnen relatief veel kwik bevatten. Deze zet je dus ook best niet op het menu.
Koffie, thee en cola ga je ook best beperken - deze bevatten (in wisselende mate) caffeïne. Minder dan 4 koppen koffie per dag zouden niet echt kwaad kunnen. Ik zou hier toch adviseren “hoe minder, hoe beter”. Thee bevat veel minder caffeïne dan koffie, een kopje thee nu en dan zal echt wel geen probleem vormen.
Omwille van de verhoogde gevoeligheid van het ongeboren kind voor verschillende stoffen, is het ook absoluut niet aan te raden om zonder geneeskundig advies tijdens de zwangerschap geneeskrachtige kruiden en kruidenpreparaten te gebruiken! Zo zijn er bvb. vrouwen die tijdens de zwangerschap producten met kalebaskalk nemen, in de veronderstelling dat dit goed is voor hun kind. Niets is minder waar. Deze kalk bevat namelijk hoge concentraties lood, wat kan leiden tot ontwikkelingsstoornissen. Uit voorzorg is het aan te raden om niet te veel (producten met) venkel, fenegriek, anijs, nigelle (nieszaad), moederkruid, salie, senna, rabarber, gember, meidoorn en dong quai te gebruiken. Dat geldt ook voor thee van deze kruiden. Bij het koken zijn de hoeveelheden zo klein dat normaal keukengebruik van deze kruiden wel toegestaan is. Kruiden die echt vermeden moeten worden zijn efedra, aloë, sassafras, kava kava, absint-alsem, borage (komkommerkruid), groot en klein hoefblad, smeerwortel en boerenwormkruid.
Een andere kwestie is het nemen van geneesmiddelen. Ik heb bvb. al vaak gehoord dat er vrouwen zijn die omwille van hun zwangerschap stoppen met het nemen van antidepressiva, om hun ongeboren kind te vrijwaren. Niet doen hoor! De terugval in een depressie, die wisselende hormonenbalans die door het stoppen met de medicatie wordt teweeggebracht, is veel slechter voor het kind. Hetzelfde is het geval voor stoppen met astmamedicatie. Een astma-aanval kan nefast zijn voor het ontwikkelende kind. Wat je dus ook neemt van medicatie, wat “de mensen” ook zeggen of adviseren, bespreek het met je behandelende arts. Dat is de enige persoon die hierover een gefundeerd advies kan geven.
Er zijn ook een aantal infectieziekten waar je speciale aandacht aan moet geven. Besmetting met Listeria en met Toxoplasma kunnen ernstige gevolgen hebben voor het kind. Als je al Toxoplasmose hebt doorgemaakt (kun je laten bepalen met een bloedafname), ben je immuun en is er geen probleem. Weet je het niet zeker, ga er dan van uit dat je niet beschermd bent. Nuttig dus geen rauw vlees, en als je bvb. een rumpsteak klaarmaakt, moet die “well done” zijn - geen rood vlees meer vanbinnen. Vleeswaren en rauwkostsalades moeten vers zijn. Als ze langer dan een paar dagen in de koelkast zitten, smijt het weg (of geef het aan je partner). Blijf van de kattenbak weg (de Toxoplasma parasiet zit in de onlasting van katten). Eet geen zachte kaas van ongepasteuriseerde melk. Dit staat (wettelijk verplicht) altijd op de verpakking - bij franse kazen kan er “au lait cru” vermeld staan. Als er niets op het etiket staat, kan de kaas gegeten worden. Vermijd vacuümverpakte vis, zoals bvb. gerookte zalm.
En eet niet teveel drop of zoethoutthee. Deze bevatten namelijk glycyrrhizine, een stof die een effect heeft op de nierfunctie. Het lichaam gaat meer vocht ophouden, waardoor de bloeddruk kan gaan stijgen.
Aan te raden
Wat moet je nu wél gaan nemen?
Om te beginnen, supplementen foliumzuur van 400 microgram. Best begin je hiermee vanaf een maand vóór de (verwachte) bevruchting, en je blijft het nemen totdat je minimaal twee maanden zwanger bent. De reden? Het verkleint het risico op spina bifida (een open rug) of een waterhoofd. Deze neuraalbuisdefecten komen voor bij ongeveer één op de duizend pasgeborenen. Dat is dus niet vaak. Maar als je met een simpel pilletje elke dag, zonder enige nevenwerkingen, de kans op zulk een aandoening met 50 tot 70% kunt doen dalen, moet je al helemaal belazerd zijn om hier nee tegen te zeggen.
Het wordt ook aangeraden dagelijks 5 à 10 microgram extra vitamine D te nemen, voor een goede botopbouw van het ongeboren kind. In dit kader heb je ook wat meer calcium nodig - wat ook weer niet betekent dat je melk met liters naar binnen moet zitten gulpen. Enkele glazen melk, een aantal plakjes kaas, een yoghurtje… ruim voldoende.
Zorg er ook voor dat je voldoende ijzer hebt.
En eet veel vette vis, zoals zalm, haring en sardienen. Ik heb heel onlangs nog een studie gelezen, waarin staat dat het bevorderend zou zijn voor het IQ van de baby. In welke mate die studie significante resultaten kon aantonen, laat ik in het midden - want dat weet ik niet. Maar het zal alleszins geen kwaad kunnen. Het is namelijk al geweten dat vette vis bevordelijk is voor de gezondheid. Neem desnoods visoliecapsules, maar twee à drie keer per week vis op het menu is uiteindelijk nog het beste (zolang er geen kwik in zit, zie hoger).
Misvattingen
Misschien nog snel enkele misvattingen uit de wereld helpen:
Het is niet waar dat je tijdens de zwangerschap “voor twee” moet gaan eten.
En zoetstoffen zijn ook tijdens de zwangerschap niet schadelijk. Hierdoor is het gebruik van zoetjes, light- en andere producten met zoetstoffen geen probleem.
Dit zijn natuurlijk maar enkele richtlijnen. Het belangrijkste is uiteindelijk gewoonweg gezond en gevarieerd eten. Voor uitgebreide informatie hierover zou ik nog het liefst verwijzen naar je behandelende arts of een diëtist.
Enkele referenties naar websites