Digitale technologieën en AI-gebaseerde werknemersbeheer (AIWM) hebben ingrijpende gevolgen voor arbeidsomstandigheden, welzijn en veiligheid. Uit een recente vergelijkende studie van twee automobielbedrijven in België en Italië blijkt hoe managementaanpak en werknemersbetrokkenheid bepalend zijn voor de resultaten. De bedrijven worden niet bij naam genoemd, maar op basis van de kenmerken is het me wel duidelijk om welk Belgisch bedrijf het gaat...
AIWM en de organisatie van werk
AIWM-systemen worden steeds meer ingezet om taken toe te wijzen, prestaties te monitoren en beslissingen te ondersteunen. Hoewel deze technologieën productie efficiënter maken, kunnen ze ook uitdagingen opleveren, zoals verminderde autonomie, psychosociale risico’s en werkintensivering.
- Italië: Het bedrijf in Italië, een Tier 1-leverancier, kiest voor een participatieve aanpak. Werknemers worden betrokken bij technologische implementaties, wat leidt tot meer transparantie, vertrouwen en lagere stressniveaus.
- België: Het Belgische bedrijf produceert meer dan 200.000 auto's, waaronder een aanzienlijk aandeel elektrische voertuigen. Het past een hiërarchisch model toe, met minder betrokkenheid van werknemers. Dit resulteert in hogere psychosociale belasting en een verhoogd risico op burn-out.
Ergonomische risico’s beheersen
Beide bedrijven gebruiken AIWM om ergonomische risico’s te verminderen, maar met verschillende resultaten:
- Italië: Digitalisering vermindert fysieke belasting door efficiëntieverbeteringen, zoals het beperken van onnodige bewegingen. Werkplekken worden geoptimaliseerd op basis van realtime data.
- België: Ondanks hoge productieniveaus is de werkdruk hoger door een focus op standaardisatie. Dit kan leiden tot ongelijke belasting, wat ergonomische risico’s vergroot.
Psychosociale risico’s aanpakken
AIWM-systemen kunnen zowel positieve als negatieve psychosociale effecten hebben:
- Autonomie: In Italië voelen werknemers meer autonomie dankzij toegang tot procesinformatie en flexibele taakstructuren. In België leidt strikte controle tot een gevoel van afhankelijkheid.
- Stress: Werkintensivering in België verhoogt stressniveaus. In Italië compenseert men dit door extra pauzes en sociale interactie te bevorderen.
De rol van data en transparantie
Het gebruik van data is essentieel in beide bedrijven, maar de perceptie ervan verschilt:
- Italië: Data worden gezien als een hulpmiddel voor samenwerking en verbetering. Werknemers worden actief betrokken bij het signaleren van problemen.
- België: Data worden voornamelijk gebruikt voor prestatiemonitoring, wat een gevoel van controle en surveillance kan versterken.
Aanbevelingen voor bedrijven
Om de voordelen van AIWM te benutten en risico’s te minimaliseren, moeten bedrijven de volgende aanbevelingen volgen:
- Betrek de werknemers: Participatieve implementatie van technologie verhoogt acceptatie en vermindert weerstand.
- Bevorder transparantie: Zorg voor inzicht in hoe data worden gebruikt en bied werknemers inspraak in beslissingen.
- Balans tussen productiviteit en welzijn: Introduceer maatregelen zoals werkplekrotatie, extra pauzes en ergonomische verbeteringen.
- Continue training: Ondersteun werknemers bij het ontwikkelen van vaardigheden om met nieuwe technologieën om te gaan.
Conclusie
De studie benadrukt het belang van een mensgerichte benadering bij de implementatie van digitale technologieën. Door werknemers centraal te stellen in het proces, kunnen bedrijven niet alleen hun productiviteit verhogen, maar ook een veilige en gezonde werkomgeving waarborgen.