Een nieuwe, genderspecifieke Europese job-exposurematrix (EuroJEM) voor fysieke werkbelasting biedt een gestandaardiseerd instrument om musculoskeletale klachten in uiteenlopende beroepen te voorspellen en beter te vergelijken. Dat stellen onderzoekers in een nieuwe publicatie van het wetenschappelijk vakblad Scandinavian Journal of Work, Environment and Health.
Inleiding
In internationale epidemiologische studies naar werkgerelateerde gezondheidsrisico’s ontbreekt vaak individuele blootstellingsinformatie. Job-exposurematrices (JEM) kunnen dan uitkomst bieden. Een JEM koppelt blootstellingsschattingen aan beroepstitels of -codes, waardoor grootschalig onderzoek en monitoring mogelijk worden tegen relatief lage kosten en met minder risico op informatiebias dan bij zelfrapportage. Hoewel diverse JEM voor fysieke werkbelasting zijn ontwikkeld, is hun bruikbaarheid over landsgrenzen heen beperkt door verschillen in coderingssystemen en definities. Het Exposome Project for Health and Occupational Research (EPHOR) beoogt een Europese, genderspecifieke JEM (EuroJEM) te creëren voor diverse vormen van fysieke werkbelasting. Deze EuroJEM moet breed inzetbaar zijn in Europese cohorten, de vergelijkbaarheid tussen landen vergroten en de predictieve waarde voor musculoskeletale klachten optimaliseren.
Ontwikkeling van de EuroJEM
Om de EuroJEM te ontwikkelen, werden vier nationale, genderspecifieke JEM’s uit Finland, Frankrijk, Noorwegen en Zweden vergeleken en geharmoniseerd. De selectie focuste op overeenkomsten in blootstellingsdefinities en beroepscodering. Uiteindelijk werden vijf kernblootstellingen opgenomen: zwaar tillen, snellere ademhaling door zware arbeid, knielen/hurken, voorovergebogen houding en werken met de handen boven schouderhoogte. Een panel van deskundigen heeft vervolgens consensus bereikt over de blootstellingsniveaus per beroepscode (ISCO-88 (COM)).
Validatie van de EuroJEM
De predictieve waarde van de EuroJEM is getoetst door de geharmoniseerde blootstellingen te koppelen aan musculoskeletale klachten in vier Europese cohorten (uit Finland, Frankrijk, Noorwegen en Zweden). Zo werd onderzocht in hoeverre de blootstellingsniveaus uit de EuroJEM overeenkwamen met klachten aan de lage rug, schouders en knieën. Door de resultaten uit verschillende landen met elkaar te vergelijken, is de betrouwbaarheid en generaliseerbaarheid van de EuroJEM beoordeeld.
Resultaten
De EuroJEM omvatte vijf fysieke blootstellingen voor 374 beroepscodes. In 65% van de beroepen kregen mannen en vrouwen dezelfde blootstellingscategorieën, al traden er geslachtsverschillen op, vooral bij zwaar tillen. De overeenstemming tussen de afzonderlijke nationale JEM’s varieerde van redelijk tot goed. De prevalentie van bepaalde blootstellingen verschilde wel tussen landen, vooral bij zwaar tillen en snellere ademhaling.
In alle vier de cohorten was de prevalentie van musculoskeletale klachten hoger bij vrouwen dan bij mannen. Zwaar tillen, snellere ademhaling en voorovergebogen houding hingen bij beide geslachten consistent samen met lage rugpijn. Ook schouderpijn en kniepijn bleken samen te hangen met deze en andere blootstellingen uit de EuroJEM. De gevonden associaties sloten aan bij eerder gepubliceerd onderzoek.
Discussie
De EuroJEM biedt een geharmoniseerd, genderspecifiek instrument waarmee fysieke werkbelasting in verschillende landen op uniforme wijze kan worden ingeschat. Hoewel er enkele beperkingen zijn, zoals het toekennen van gemiddelde blootstellingswaarden aan hele beroepsgroepen en het gebruik van historische data, bleken de resultaten uit vier nationale cohorten vergelijkbaar en robuust. Deze consistentie, ondanks variatie in populaties en uitkomstdefinities, onderstreept de toepasbaarheid van de EuroJEM.
De EuroJEM kan niet alleen van belang zijn voor musculoskeletale aandoeningen, maar ook voor onderzoek naar andere gezondheidsuitkomsten, zoals cardiovasculaire problemen. Verdere uitbreiding met aanvullende blootstellingsfactoren is mogelijk, evenals validatie in andere landen. Op termijn kan de EuroJEM een waardevol hulpmiddel zijn voor preventieadviseurs, onderzoekers en beleidsmakers om werkgerelateerde gezondheidsrisico’s Europees te vergelijken en te beheersen.
Conclusie
De ontwikkeling van de genderspecifieke EuroJEM voor fysieke werkbelasting en de positieve validatieresultaten in diverse nationale cohorten suggereren dat dit instrument breed toepasbaar is. Hiermee kunnen preventieadviseurs en onderzoekers efficiënter fysieke werkbelasting meten, musculoskeletale klachten beter voorspellen en op langere termijn effectiever preventief beleid vormgeven.
Bron: Solovieva S et al. Development of a gender-specific European job exposure matrix (EuroJEM) for physical workload and its validation against musculoskeletal pain. Scand J Work Environ Health Online-first-article. Published online: 16 Dec 2024. https://doi.org/10.5271/sjweh.4203