De arbeidsparticipatie verhogen is een belangrijke uitdaging voor beleidsmakers en werkgevers. Het Verenigd Koninkrijk geeft waardevolle inzichten hoe gezondheidsproblemen en een gebrek aan werkflexibiliteit bijdragen aan economische inactiviteit, en hoe dit aan te pakken.
Stijgende gezondheidsgerelateerde uitval in het VK
Sinds 2020 is het aantal mensen dat de arbeidsmarkt in het VK verliet door langdurige ziekte gestegen tot bijna 2,78 miljoen, een recordaantal. Dit probleem, versterkt door de COVID-19-pandemie, weerspiegelt een langeretermijntrend. Vooral werknemers met meerdere gezondheidsproblemen of mentale gezondheidsproblemen lopen een verhoogd risico op uitval. Zo hebben werknemers met drie of meer aandoeningen 5,6 keer meer kans om hun baan op te zeggen dan gezonde collega’s.
Verandering in economische inactiviteit door langdurige ziekte in het VK, voor personen van 16 tot 64 jaar, in duizendtallen.
Waarom interventies niet altijd werken
Uit onderzoek blijkt dat kortdurende ziekte-interventies zoals ziektegeld vaak onvoldoende zijn om werknemers met gezondheidsproblemen aan het werk te houden. Werknemers zonder controle of flexibiliteit op de werkplek verlaten sneller hun baan. Wie geen zeggenschap heeft over werktijden, werktempo of taken, loopt bijna vier keer meer risico om het werk te stoppen. Flexibiliteit in werkvoorwaarden blijkt essentieel om uitval te voorkomen, maar wordt door minder dan de helft van de werkgevers aangeboden.
Verschillende maatregelen voor interventies voor gezond werk (Stavroula Leka).
Lessen voor Belgische werkgevers
- Focus op vroegtijdige interventie: Net als in landen zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland kunnen Belgische werkgevers baat hebben bij een sterkere nadruk op preventieve gezondheidszorg en re-integratieprogramma's.
- Verbeter werkflexibiliteit en autonomie: Werknemers met controle over hun werk ervaren minder stress en blijven vaker aan het werk, zelfs bij gezondheidsproblemen.
- Integreer gezondheidszorg en werk: Het combineren van bedrijfsgezondheidszorg met beleid rond psychosociale risico’s kan uitval door mentale gezondheidsproblemen verminderen.
Aanbevelingen: een geïntegreerde aanpak
Om arbeidsparticipatie te bevorderen en werknemers gezond en duurzaam aan het werk te houden, zijn de volgende acties van belang:
1. Preventieve maatregelen
- Bevorder flexibele werkmogelijkheden vanaf de eerste werkdag.
- Herzie wetgeving zoals de welzijnswet om psychosociale risico’s en mentale gezondheid beter te integreren.
2. Re-integratie versterken
- Ontwikkel bedrijfsgezondheidsdiensten die toegankelijk zijn voor KMO's en geïntegreerd met publieke gezondheidszorg.
- Zorg voor uitgebreide ondersteuning van langdurig zieke werknemers, zoals revalidatieprogramma’s en parttime werkmogelijkheden.
3. Financiële prikkels
- Introduceer subsidies of belastingvoordelen voor werkgevers die investeren in gezondheidsbevordering en re-integratie.
Conclusie
De situatie in het VK laat zien hoe belangrijk een samenhangend beleid rond werkgezondheid is. Preventiediensten in België kunnen een sleutelrol spelen door werkgevers te informeren over het belang van flexibiliteit, controle, en preventieve gezondheidszorg. Samenwerking tussen overheid, werkgevers en preventiediensten is noodzakelijk om duurzame arbeidsparticipatie te garanderen.
Bron: Lancaster University, Centre for Organisational Health & Well-being - Work Foundation. Stemming the tide: Tackling economic inactivity through healthier jobs. Asli Atay, Rebecca Florisson, George D. Williams, Alice Martin and Stavroula Leka. December 2024.