Werken buiten de reguliere werkuren kan negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid en het welzijn van werknemers. Dat blijkt uit een nieuwe Noorse studie die vier typen werk na werktijd heeft onderzocht en hoe deze samenhangen met burn-out, werk-thuisconflicten en onthechting.
Werken buiten reguliere werkuren: de context
Thuiswerken biedt flexibiliteit, maar kan ook leiden tot ongezonde werkpatronen. In Europa werkt een groeiend deel van de beroepsbevolking regelmatig buiten de reguliere werkuren. Een studie, uitgevoerd onder 1.465 Noorse werknemers over een periode van twee jaar, richtte zich op vier werkpatronen:
- Lange dagelijkse werkuren (>10 uur).
- Lange wekelijkse werkuren (>40 uur).
- Laat op de avond werken (na 21:00 uur).
- Snelle terugkeer (minder dan 11 uur tussen shifts).
Belangrijkste bevindingen
De studie benadrukt dat werken buiten reguliere werkuren gevolgen heeft voor het welzijn:
1. Burn-out en werk-thuisconflicten
Lange dagelijkse en wekelijkse werkuren correleren met een verhoogd risico op burn-out en conflicten tussen werk en privé.
Werken na 21:00 uur versterkt werk-thuisconflicten en belemmert onthechting, het proces waarbij werknemers mentaal afstand nemen van werk.
2. Onthechting en herstel
Werken buiten reguliere uren maakt het moeilijker om te herstellen na een werkdag. Dit herstel is belangrijk voor de mentale en fysieke gezondheid.
3. Rol van arbeidstijdcontrole
Werknemers met een hoge mate van controle over hun werkuren ondervinden minder negatieve gevolgen. Dit effect is echter beperkt; controle is geen oplossing voor structureel ongezonde werkpatronen.
Implicaties voor werkgevers
Werkgevers en preventieadviseurs spelen een sleutelrol in het bevorderen van gezonde werkpatronen. De volgende acties worden aanbevolen:
- Bevorder duidelijke grenzen tussen werk en privé. Werkgevers moeten werknemers aanmoedigen om niet buiten werktijd te werken, tenzij strikt noodzakelijk.
- Stimuleer onthechting. Creëer een werkomgeving waarin werknemers voldoende hersteltijd krijgen tussen werkdagen.
- Evalueer en monitor werktijden. Analyseer werkpatronen en grijp in bij langdurige of late werkuren.
- Zorg voor maatwerk. Flexibele werkregelingen kunnen voordelen bieden, maar moeten worden afgestemd op de individuele behoeften en grenzen van werknemers.
Conclusie
Werken na werktijd kan bijdragen aan burn-out, werk-thuisconflicten en onvoldoende herstel. Hoewel flexibiliteit kan helpen bij de balans tussen werk en privé, wegen de risico’s van langdurig of laat werken zwaarder. Preventieadviseurs hebben een belangrijke taak om werkgevers bewust te maken van deze risico’s en te ondersteunen bij het implementeren van gezonde werkpraktijken.
Bron
Bernstrøm VH et al. The consequences of after-hours work: a fixed-effect study of burnout, pain, detachment and work–home conflict among Norwegian workers. Scand J Work Environ Health, Published online: 04 Dec 2024.