Cannabis en rijvaardigheid

Een tijdje geleden was er een discussie tijdens een doktersvergadering. Een collega vroeg zich af wat hij moest doen wanneer iemand tijdens een medisch onderzoek toegaf dat hij regelmatig een jointje rookt. Slechts één collega en ikzelf zagen er een probleem in om de schifting zomaar te geven. De anderen vonden het te ver gaand om zulk iemand zijn rijgeschiktheid voor groep 2 (bvb. vervoer van personen of rijden met een vrachtwagen) op basis hiervan in vraag te stellen. Ik heb in het daaropvolgende weekend wat informatie opgezocht i.v.m. cannabis en rijvaardigheid, omdat ik er zeker van was dat cannabis wel degelijk een invloed heeft op de rijvaardigheid, en bijgevolg een probleem geeft voor het rijgeschiktheidsattest - en dan laat ik de veiligheidsfuncties nog in het midden.

Uiteindelijk blijkt alles te staan of te vallen met de vragenlijst die ze dienen in te vullen. Als ze daar invullen dat ze afhankelijk zijn van het gebruik van drugs, moet gevraagd worden of ze op regelmatige basis gebruiken, en indien de sukkel hier nog eens bevestigend op antwoordt, dient de huisarts te gaan zeggen of dit al dan niet klopt. Ik vraag me af hoeveel van zulke gevallen op een jaar voorkomen in België. Bon, als ze negatief antwoorden op hun vragenlijst en dit ondertekenen, dan mag het Keith Richards zijn - zolang hij niet op zijn benen zit te zwalpen, de medische schifting krijgt hij. Of mooier gezegd: als er uit het klinisch onderzoek geen evidentie blijkt van acute of chronische alcohol- of drugabusus, wordt hij geschikt verklaard voor het rijgeschiktheidsattest.


Hieronder een gedeelte van de mail die ik uiteindelijk heb verzonden. Ik heb er wel nog in vermeld dat, wanneer ze duidelijk onder de invloed zijn, de schifting natuurlijk niet kan gegeven worden - ik had het ietwat kleurrijker uitgedrukt, dus mij precieze bewoordingen zal ik hier maar achterwege laten.

---

... Mijn conclusie: cannabisgebruik heeft wel degelijk een effect op de rijvaardigheid - zij het zeker niet in dezelfde mate als alcoholgebruik.

Indien ze zeggen dat ze enkel 's avonds een jointje roken... de effecten zijn blijkbaar tot 48 uur aanwezig na gebruik, maar het effect zou voor het grootste deel zijn verdwenen na 3-4 uur - indien ze elke avond 5 pinten drinken is het effect op hun rijgedrag veel groter. Om consequent te zijn, zou dan iedereen die veel drinkt ook rijongeschikt moeten verklaard worden - wat strikt volgens de wetgeving ook zou moeten.

... Wanneer iemand op de vragenlijst "ja" invult op de vraag "Bent u afhankelijk van het gebruik van alcohol, drugs of overmatig gebruik van geneesmiddelen, of bent u daarvoor in behandeling geweest?" en dit document ondertekent, dient de arbeidsgeneesheer verdere toelichting te vragen. Indien dit bevestigd wordt door aanvrager, moet een brief naar de huisarts gestuurd worden met de vraag of hier sprake is van "regelmatig gebruik". Voorlopig wordt de schifting geweigerd. Wanneer de huisarts regelmatig gebruik bevestigt, wordt de schifting niet toegekend. Indien het regelmatig gebruik door de huisarts ontkend wordt, resulteert dit in een goedkeuring voor de medische schifting.

Bronnen/gegevens:
Bedard M, Dubois S, Weaver B. The impact of cannabis on driving. Can J Public Health. 2007 Jan-Feb;98(1):6-11.
Cannabis had a negative effect on driving, as would be predicted from human performance studies. This finding supports the need for interventions to decrease the prevalence of driving under the influence of cannabis, and indicates that further studies should be conducted to investigate the dose-response relationship between cannabis and safe driving.

Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid. Medische criteria en procedures voor het rijbewijs bestemd voor artsen.
IV. Normen betreffende het gebruik van alcohol, psychotrope stoffen en geneesmiddelen1. Psychotrope stoffen en geneesmiddelen
1.2. De kandidaat die aan psychotrope stoffen verslaafd is of die stoffen overmatig gebruikt zonder daaraan verslaafd te zijn, is niet rijgeschikt.De kandidaat die regelmatig, in welke vorm dan ook, psychotrope stoffen gebruikt die een nadelige invloed op de rijgeschiktheid kunnen hebben of die dusdanige hoeveelheden gebruikt dat het rijgedrag daardoor ongunstig wordt beïnvloed is niet rijgeschikt.
1.5. De kandidaat die aan psychotrope stoffen verslaafd is geweest of er overmatig gebruik van heeft gemaakt, kan evenwel na een periode van bewezen onthouding van minstens zes maand rijgeschikt worden verklaard. De geldigheidsduur van de rijgeschiktheid is beperkt tot maximaal drie jaar.

Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen. Studie in opdracht van het Federaal Wetenschapsbeleid.
De resultaten van de literatuurstudie duiden aan dat drugs, naast alcohol, een belangrijk probleem vormt in het verkeer.Uit de gegevens van recente enquêtes blijkt dat zo’n 3,6% van de algemene bevolking verklaart te rijden onder invloed van drugs. Bij de jongeren bedraagt dit 15% en bij de druggebruikers 85%.Uit een meta-analyse uit dit rapport blijkt dat bestuurders die rijden onder invloed van cannabis, benzodiazepines en opiaten respectievelijk 2; 2,5 en 3 keer meer kans hebben op een ongeval dan indien ze niet onder invloed van deze drug zouden verkeren.
Wat betreft de rijgeschiktheid wordt toegelicht dat het krijgen of behouden van een rijbewijs in België een medische aangelegenheid is. Er zijn namelijk medische minimumvoorwaarden waaraan elke (kandidaat) bestuurder van een motorvoertuig moet voldoen. Een (kandidaat) bestuurder die afhankelijk is of misbruik maakt van psychoactieve stoffen is niet rijgeschikt. Elke arts, die deze conditie vaststelt bij een (kandidaat) bestuurder, is verplicht dit te melden aan deze (kandidaat) bestuurder.

Psychologische effecten van THC.
Er is een effect op de aandacht en op het kortetermijngeheugen te vinden tot 48u na gebruik.
Uit veiligheidsoverwegingen wordt best tijdens een ruime periode (bijv. 24 uur) na het gebruik van cannabis geen wagen of gevaarlijke machine bestuurd. Voor professionelen bij wie in hun beroep veiligheidsaspecten belangrijk zijn (trein- en autobusbestuurders, piloten, ...) is het aangewezen om nog meer rigide maatregelen te nemen.

Steunpunt Verkeersveiligheid. Drugs en medicijnen in het verkeer.
Gewoontegebruikers van marihuana en zeker in combinatie met alcohol hebben een duidelijk verhoogd risico op schuld aan ongeval.