De huidige smogepisode heeft op 20 januari 2025 geleid tot overschrijding van de informatiedrempel voor fijnstof (PM2.5) in Vlaanderen. Dit kan gezondheidsrisico’s opleveren, vooral voor gevoelige groepen. Preventieadviseurs spelen een sleutelrol in het informeren en beschermen van werknemers.
Wat is fijnstof en waarom is het belangrijk?
Fijnstof, zoals PM2.5, zijn kleine deeltjes in de lucht die diep in de longen kunnen doordringen en gezondheidsproblemen veroorzaken. Vooral mensen met aandoeningen aan de luchtwegen, hart- en vaatziekten, kinderen, ouderen en zwangere personen lopen extra risico. Langdurige blootstelling kan leiden tot chronische gezondheidsproblemen, terwijl kortdurige blootstelling al symptomen zoals irritatie van de luchtwegen, hoesten en vermoeidheid kan veroorzaken.
De situatie op 20 januari 2025
Er worden al verschillende dagen hoge fijnstofconcentraties in de lucht gemeten. Vandaag is in Vlaanderen de informatiedrempel van 35 µg/m³ (PM2.5, glijdend 24-uursgemiddelde) overschreden. Deze situatie activeert de informatiefase in Vlaanderen, terwijl in het Brussels Hoofdstedelijk en Waalse Gewest de drempels niet zijn bereikt. De verwachting is dat de concentraties minstens 24 uur hoog blijven, wat extra aandacht vraagt voor de gezondheid en welzijn van werknemers, vooral bij risicogroepen. Vanaf woensdag wordt een weersverandering verwacht: de wind zal gevoelig toenemen en een regenzone trekt over het land. De luchtkwaliteit zal dan verbeteren met fijnstofconcentraties die evolueren naar normale waarden voor de tijd van het jaar.
Wat betekent de overschrijding van de informatiedrempel?
De informatiedrempel van 35 µg/m³ (glijdend 24-uursgemiddelde) is bedoeld om de bevolking te waarschuwen wanneer de luchtkwaliteit zodanig verslechtert dat er mogelijk schadelijke effecten kunnen optreden. In Vlaanderen is deze drempel deze ochtend overschreden. Hoewel in het Brussels Hoofdstedelijk en Waalse Gewest de drempels niet zijn bereikt, blijft het belangrijk om alert te zijn.
Praktische adviezen voor de werkvloer
- Beperk blootstelling buitenshuis: Adviseer werknemers om fysieke inspanningen in open lucht te beperken. Laat werkzaamheden die buiten plaatsvinden zoveel mogelijk over aan goed uitgeruste professionals en vermijd lange blootstelling.
- Ventilatie en binnenluchtkwaliteit: Houd ramen en deuren zoveel mogelijk gesloten om binnendringen van fijnstof te minimaliseren. Zorg voor een goed functionerend ventilatiesysteem met de juiste filters.
- Communicatie naar werknemers: Informeer werknemers over de actuele situatie en geef duidelijke richtlijnen. Leg uit wie extra voorzorgsmaatregelen moet nemen, zoals mensen met een verhoogd risico.
- Bescherm kwetsbare werknemers: Overweeg om gevoelige werknemers, zoals die met astma of hartproblemen, aangepast werk aan te bieden of hen te ondersteunen bij thuiswerkopties.
- Stel lange termijnmaatregelen voor: Stimuleer structurele oplossingen zoals groene zones rondom werkplaatsen en duurzame mobiliteit om fijnstofemissies te verminderen.
Rol van preventieadviseurs
Preventieadviseurs kunnen een sleutelrol vervullen door risico’s tijdig te signaleren, werkgevers te adviseren over maatregelen en werknemers bewust te maken van de risico’s. Zorg ervoor dat u op de hoogte bent van de actuele luchtkwaliteit via betrouwbare bronnen, zoals de website van de Vlaamse Milieumaatschappij.
Conclusie
De hoge fijnstofconcentraties in Vlaanderen benadrukken het belang van een goed uitgewerkt preventiebeleid. Door duidelijke informatie en praktische maatregelen kunnen gezondheidsrisico’s voor werknemers aanzienlijk worden beperkt. Als preventieadviseur maak je het verschil door te anticiperen en te ondersteunen, zodat iedereen veilig kan werken, zelfs tijdens periodes van smog.
Bron
Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL) - Fijn stof: informatiebericht van 20 januari 2025