De Europese Unie heeft nieuwe maatregelen genomen om de aanwezigheid van bisfenol A (BPA) in materialen die in contact komen met voedingsmiddelen te beperken, gezien de bewezen risico’s voor de volksgezondheid. De verordening is van kracht vanaf 20 januari 2025. Hieronder beschrijf ik de belangrijkste veranderingen en implicaties voor bedrijven.
Achtergrond: Wat is bisfenol A (BPA)?
BPA wordt al tientallen jaren gebruikt bij de productie van kunststoffen en vernissen, zoals in voedselcontainers, herbruikbare plastic flessen en de binnenbekleding van blikken. Deze stof kan migreren naar voedingsmiddelen, wat bij chronische blootstelling schadelijke effecten kan hebben op het immuunsysteem en andere lichaamsfuncties. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft daarom in 2023 de toelaatbare dagelijkse inname (TDI) aanzienlijk verlaagd naar 0,2 nanogram per kilogram lichaamsgewicht per dag.
Belangrijkste wijzigingen in Verordening (EU) 2024/3190
De nieuwe verordening, die dus vanaf 20 januari 2025 van kracht wordt, introduceert strikte regels voor het gebruik van BPA en andere bisfenolen in voedselcontactmaterialen (FCM’s).
Verbod op BPA in FCM’s
Het gebruik van BPA wordt verboden in:
- Kleefstoffen
- Rubbers
- Kunststoffen
- Drukinkten
- Siliconen
- Vernissen en deklagen
Strikt beperkte uitzonderingen
Uitzonderingen gelden alleen voor:
- Containers met een inhoud van meer dan 1000 liter
- Bepaalde filtratiemembranen Voor deze toepassingen geldt een maximale detectielimiet van 0,01 mg/kg in voedingsmiddelen.
Verbod op andere gevaarlijke bisfenolen
Naast BPA worden ook andere bisfenolen en hun derivaten verboden indien ze zijn ingedeeld als CMR-stoffen (carcinogeen, mutageen of reproductietoxisch) of hormoonverstoorders. Fabrikanten kunnen in uitzonderlijke gevallen een vergunning aanvragen.
Nieuwe verplichting: Verklaring van Overeenstemming (DoC)
Voor alle voedselcontactmaterialen die onder de nieuwe verordening vallen, wordt een “Verklaring van Overeenstemming” verplicht. Deze verklaring:
- Begeleidt het product tot aan de verkoop (uitgezonderd in de kleinhandel)
- Bevat een lijst van gebruikte bisfenolen en een bevestiging dat het materiaal voldoet aan de verordeningseisen
Meer informatie hierover staat in Bijlage III van Verordening 2024/3190.
Overgangsperiode voor bedrijven
Om bedrijven tijd te geven zich aan te passen, gelden de volgende termijnen:
Voorwerpen voor eenmalig gebruik
Herbruikbare eindproducten
Wat betekent dit voor preventieadviseurs?
Als preventieadviseur speel je een rol bij het ondersteunen van bedrijven om aan de nieuwe regelgeving te voldoen:
- Bewustmaking: Informeer werknemers en bedrijven over de gezondheidsrisico’s van BPA en alternatieven.
- Toezicht op naleving: Controleer of leveranciers de vereiste Verklaring van Overeenstemming (DoC) leveren.
- Aanbevelingen: Adviseer over geschikte BPA-vrije materialen en veilige alternatieven.