(Arbeids)geneeskundige sprokkels

Zeer onlangs nog heb ik een werkneemster op een spontane raadpleging gezien, voor het opstellen van een verklaring dat ze in 1999 verwijderd is geweest uit het risico van blootstelling aan chloor. Ik ken haar al van de tijd dat ik nog bij prof. dr. Nemery in Gasthuisberg werkte, op de consultatie Beroepsziekten. Sinds ze niet meer is blootgesteld, zijn haar astmaklachten fel verbeterd. Indertijd had ze zelfs Medrol nodig, om nog enige levenskwaliteit te hebben. Er is op basis van het ziekteverhaal een aanvraag bij het Fonds voor de Beroepsziekten ingediend, via het lijstsysteem onder het nummer 1.105.01. De aanvraag werd echter geweigerd, ondanks het omstandig verslag van zowel prof. Nemery als haar behandelende pneumoloog. Op advies van hen ging de betrokken werkneemster in beroep. Dat werd nu ook geweigerd, op basis van een beslissing van een gastro-enteroloog, vertelde ze mij. Dat deze de uitgebreide motivering (vergezeld van publicaties!) zomaar naast zich heeft neergelegd, vin...

Vroeger stelde ik bij een periodiek onderzoek nogal eens de vraag of ze in het voorbije jaar enige gezondheidsklachten hadden gehad. "Nee," was dan nogal eens het antwoord. Maar als ik dan doorvroeg, kwam er toch altijd vanalles aan het licht. De algemene vraag stel ik niet meer. Ik begin onmiddellijk met de vraag: "Hoe is het voorbije jaar verlopen? Geen last van de rug?" en bij meer dan de helft is het antwoord bevestigend. Bij werknemers ouder dan 50 is het slechts één op de tien, schat ik, die in het geheel geen last heeft gehad van de rug - nek inbegrepen, dit moet ik telkens expliciet bijvragen. Om een mij toch niet helemaal duidelijke reden, wordt door de meeste mensen een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de "rug" (refererend naar de lumbale wervelkolom) en de "nek" (de cervicale wervelkolom). Maar ik dwaal af. Zeker bij oudere werknemers hindert last van de gewrichten hun vaak in het werk. Het is me niet steeds mogelijk om aangep...

Een collega vroeg wat info over ruglijden, in het bijzonder over de aanvraag tot beroepsziekte via het lijstsysteem (onder het nummer 1.605.03). Het is nog niet zo lang dat een terugbetaling voor de beroepsziekte van ruglijden via het lijstsysteem aan te vragen is. En het is en blijft een hekel punt. De criteria voor het aanvragen zijn streng. Wanneer het ruglijden veroorzaakt is door een slijtage bvb., dient hiervan duidelijk bewijs zijn vóór de leeftijd van 41 jaar. Een foto hierna genomen, en je mag het vergeten. Moet dan iedereen maar een RX van de rug laten nemen voordat ze 41 jaar worden? Dat is ook wat vergaand - trouwens, hoeveel gaan op die leeftijd al een vermindering van een derde van hun discushoogte hebben aan die leeftijd? Een radiculair syndroom moet dan nog eens bewezen worden aan de hand van een EMG-onderzoek en geleidingssnelheden, terwijl dit syndroom in se een klinische diagnose is. Ik begrijp natuurlijk dat een klinisch beeld te vervalsen is (je moet al goed op...

Op den duur zou je schrik krijgen om ziek te worden. Onlangs heb ik nog gelezen dat kinderen die in het ziekenhuis geboren worden, mogelijk meer allergieën krijgen dan kinderen die thuis ter wereld zijn gezet. En nu legionella. Wat kun je eraan doen? De hele leidingsystemen gaan aanpassen in alle ziekenhuizen? Of op geregelde tijstippen aan alle leidingen op geregelde tijstippen heet water een tijdlang laten lopen? Maar dat is dan ook weer slecht voor het milieu - waterverspilling en energieverspilling, en dat met het broeikaseffect, tsk tsk. Het lijkt me ook allemaal een beetje overroepen. Om echt gevaarlijk legionellarisico te krijgen, moet er een aerosol van waterdruppels verspreid worden - fonteinen bvb. zijn daar goed in. Voorzichtig zijn is natuurlijk de boodschap, je zit uiteindelijk te werken met soms immunologisch verzwakte mensen. Dat ze op die afdelingen de leidingen maar eens goed doorspoelen. Maar om overal doorgedreven maatregelen te nemen, is dat niet heiliger willen zi...

Eventjes geleden wou ik bij een werknemer een dieetadvies geven. Hij had een voorgeschiedenis van nierstenen, en in het systeem op mijn werk zitten een aantal teksten met dieetadviezen. Bleek echter dat het advies voor nierstenen totaal achterhaald was! Het hele dieet was gebaseerd op het beperken van de calciuminname, en dat terwijl het toch al een aantal jaren geweten is, dat dit nu net de kans op nierstenen vergróót! Heb maar snel wat gegoogeld, en uit een aantal bronnen onderstaande tekst samengesteld voor de hogervernoemde werknemer. --- Nierstenen zijn meestal samengesteld uit calciumzouten, met name calciumfosfaat en/of calciumoxalaat. Soms hebben ze een kern van urinezuur. Voeding speelt mogelijk een belangrijke rol bij het ontwikkelen van nierstenen. Voornamelijk de relatief grote hoeveelheid zout en dierlijk eiwit in de Westerse voeding lijkt verantwoordelijk voor de toename van het niersteenlijden. Daarnaast zijn vochtinname en/of transpiratie bij extreme lichamelijke ...

Alcohol gevaarlijker dan marihuana en ecstasy, okee. Alcohol is uiteindelijk een hard drug, alle studies omtrent de gezondheidsbevorderende effecten ervan ten spijt. Maar beweren dat sigaretten schadelijker zijn dan marihuana, ho maar. Uit het artikel zelf (dat hieronder staat) blijkt dat de onderzoekers kijken naar het aantal ziektegevallen, maar dat vind ik ook geen correcte manier van beschrijven. Er zijn véél, véél meer mensen die sigaretten roken dan marihuana (enfin, dat hoop ik althans). Moest dat aantal gelijk liggen (ook in hoeveelheid van gebruik), zouden er veel meer gezondheidsgerelateerde problemen naar voren komen door marihuana. Waarom men dat spul nog steeds beschouwt als een onschuldig hippieplantje, is mij echt niet duidelijk. Genetisch gemanipuleerd, besproeid met tal van pesticiden, en natuurlijk de hallucinogene werking van de plant zelf. Rook maar op. Iets waar men ook nooit bij stilstaat, is dat men er ook longkanker van kan krijgen, evenzeer als van sigaretten....

Zweetvoeten en veiligheidsschoenen. Geen goede combinatie. Het schoeisel is zwaarder, warmte kan minder goed weg - sommige werknemers zeggen dat hun voeten "koken". Onder die omstandigheden zou ik eerder aan "stomen" denken, maar dat terzijde. In sommige bedrijven bestaat de oplossing uit een arbeidsgeneeskundig advies van aangepaste veiligheidsschoenen - schoenen met betere ventilatie. En daar zijn de mensen vaak tevreden mee. Een probleem: het helpt niet écht. Sommige schoenen hebben ventilatiegaatjes aan de zijkant, maar het probleem zit hem ónder de voet. En daar kun je geen gaatjes plaatsen. Het type van zooltjes maakt natuurlijk wél veel uit, maar men gaat steeds de beste zooltjes plaatsen, er is nooit een bewuste keuze van "dit is een goedkopere schoen, hier zetten we een minder goed zooltje". Och, er gaan natuurlijk verschillen zijn van merk tot merk en van type tot type. Maar het grootste verschil zit hem in de perceptie. Zeg aan iemand dat hij b...

Kapsters gebruiken haarverfproducten in veel grotere hoeveelheden dan hun klanten. De wetenschappers uit het onderstaand onderzoek hebben hier blijkbaar niet echt bij stilgestaan. Maar ik heb al veel kapsters gezien (vooral tijdens mijn werk op de consultatie Beroepsziekten van het U.Z. Gasthuisberg) die een contacteczeem en/of een beroepsastma hadden ontwikkeld op de producten die ze bij hun klanten toepasten. Persulfaten zijn natuurlijk de best gekende boosdoeners, maar zeker niet de enige. --- Van 46 onderzochte haarverfmiddelen die verkrijgbaar zijn in de EU, blijkt de helft blijvende allergische huidaandoeningen te veroorzaken. Op 10 haarverfproducten reageert de huid zelfs sterk. Dat blijkt uit een studie van de Europese Commissie. Vrouwen beginnen op steeds jongere leeftijd met het verven van hun haar. Ze beginnen gemiddeld op hun zestiende, blijkt uit eerder Deens onderzoek. De helft van 46 onderzochte haarverfmiddelen blijkt onveilig te zijn. De Europese Commissie gaat...

Tamiflu gebruiken voor griep. Tja, wanneer men er op tijd bij is, heeft het wel (ietwat) effect. Je moet er echter al binnen de eerste 24 uur mee beginnen - groot is de kans dat je dan nog niet eens weet dat je griep hebt, vaak heb je in het begin enkel wat vage klachten. En dan nog heeft het een beperkt effect op de ernst en de duur van de griep. Dat ze meer preventief gaan weken, griepspuitjes hebben wél een duidelijk bewezen effect op de incidentie van griep. Maar daar zijn vele mensen principieel tegen, omwille van een aantal redenen die op foutieve veronderstellingen zijn gebaseerd - maar daar ga ik het nu niet over hebben. --- TOKIO - Japan heeft de importeur van Tamiflu gewaarschuwd dat het griepmedicijn niet moet worden voorgeschreven aan tieners. Dit moet de producent Roche in de bijsluiter opnemen. Het ministerie van gezondheid grijpt in naar aanleiding van een lopend onderzoek naar minstens zestien zelfmoorden sinds 2001 onder Japanse jongeren, die het medicijn Tamifl...

De maatregelen die genomen moesten worden i.k.v. Legionella, was voornamelijk een politieke beslissing. De wetgeving was veel te streng, veel te duur, en is bijgevolg nadien ook terug getemperd. Ondertussen had een van de bedrijven waar ik kwam wel al de moeite getroost om conform de wetgeving te zijn, en had in dure, nieuwe installaties geïnvesteerd. Echt verloren geld is het natuurlijk niet, maar het had op een andere manier aangepakt mogen worden. --- (Novum) - De bestrijding van legionella kan veel goedkoper. Sinds kort kan snel worden bekeken of het bij een legionellabesmetting om een gevaarlijke variant gaat. Omdat dat bij minder dan twintig procent van de legionellahaarden het geval is, hoeft niet altijd te worden ingegrepen. Dat zeggen onderzoekers van Kiwa Water Research. De onderzoekers bestuderen de legionellabacterie in opdracht van het ministerie van Vrom. De legionellabacterie kent tientallen varianten. Vooral een besmetting met legionella pneumophila kan tot de v...

Ik zou echt terug eens bloed moeten geven. Sinds mijn reis naar Peru en Bolivië, waarna ik een jaar lang geen bloed meer mocht geven (het is een risicogebied), is het er niet meer van gekomen. En dat is ondertussen al zeven! jaar geleden, wat vliegt de tijd. Het mag dan wel blijkbaar niet beschermen tegen hart- en vaatziekten, maar daar draait het bij bloed geven uiteindelijk ook niet om. Mijn bloedgroep, O negatief, is bovendien de meest gezochte bloedgroep. Dit bloed kan namelijk aan iedereen gegeven worden, de universele donor. Maar mijn schuldgevoel zal wellicht wat minderen zodra al het bloed kan omgezet worden tot bloedgroep O - er zou een enzym zijn dat hiertoe in staat is, en dit zou alle problemen van bloedtekort kunnen oplossen. --- WAGENINGEN - Het doneren van bloed biedt geen bescherming tegen hart- en vaatziekten. Nieuw onderzoek van de vakgroep Humane Voeding van de Wageningen Universiteit weerlegt deze hardnekkige fabel. Volgens de onderzoekers gaat al sinds 1981 ...

Meticilline-Resistente Stafylococcus Aureus. Een bacterie die door teveel gebruik van antibiotica schering en inslag is geworden. Dat zal ons leren van (virale) verkoudheden te willen behandelen met antibiotica. Shame on us. Als nu ook nog varkens en kippen drager kunnen zijn, geraken we helemaal van onding niet meer af. Moest er een radicaal nieuw antibioticum op de markt komen, zou het misschien anders zijn. Maar dat is niet waarschijnlijk. Het duurt 10 jaar om een nieuw medicijn te ontwikkelen. En ontwikkelen van antibiotica is vanuit een commercieel standpunt niet interessant. Moesten er - zoals in Nederland - spartaanse maatregelen getroffen worden bij elke nieuwe MRSA-haard, zou het aantal besmetten ook een stuk lager liggen. Maar die cultuur is er in ons land gewoonweg niet. Tja, niets aan te doen dan. --- De soms gevaarlijke ziekenhuisbacterie MRSA is waarschijnlijk ook overdraagbaar van kippen op mensen. Die voorzichtige conclusie trekt het Centrum Infectiebestrijding (C...

Bedrukt wc-papier - leuk. De handhygiëne verbetert er merkelijk door. Dat geloof ik wel. Maar ik denk dat àlle maatregelen zouden leiden tot een verbeterde handhygiëne - de aandacht wordt er gewoonweg op gericht. Ja mannen, we zijn bezig met een studie over handhygiëne, we gaan bij iedereen kijken in welke mate jullie je handen wassen. Maar doe gewoon door zoals jullie bezig waren. Yeah right. Zelfs als er geen individuele controe is, je denkt er gewoon aan. Wat natuurlijk ook de bedoeling is van het bedrukte wc-papier. Maar hoelang blijft dat effect duren? Ik heb bijvoorbeeld ook al periodieke onderzoeken gedaan bij verplegend personeel, er is echt een hoge werkdruk - zij hebben geen tijd om in het closethokje even het toiletpapier te gaan lezen. Ik mag niet zo negatief zijn - elk initiatief om de handhygiëne te verbeteren is lovenswaardig. Daar schort het bij zeer veel mensen toch aan. Soms doe ik medische onderzoeken in een onderzoekswagen. Elke werknemer dient een urinestaal af...

Allemaal beestjes. Smakelijk. --- Het gemiddelde bureau bevat tot 400 keer meer bacteriën dan een wc-bril. En bureaus van vrouwen bevatten dan nog eens bijna drie keer meer bacteriën dan die van mannen. Dat beweert de Amerikaanse professor Charles Gerba, expert op het gebied van bacteriën op de werkplek. Wat de bureaus en telefoons op zich betreft, zijn man en vrouw zowat gelijk. Anders is het voor muis en toetsenbord, die bij vrouwen drie tot vier keer zoveel bacteriën bevatten als bij mannen. "Vrouwen nemen meer dingen mee naar kantoor", zegt Gerba. "Denk maar aan make-uptasjes, foto's en andere dingen. Hoewel hun bureaus wel schoner lijken, verzamelen ze op die manier meer bacteriën." Is het verschil al opmerkelijk aan de oppervlakte van de bureaus, nog extremer wordt het wanneer de onderzoekers zich richten op de inhoud van de laden. Bij vrouwelijke gebruikers ontdekten ze maar liefst zeven keer meer bacteriën dan bij hun mannelijke collega's. ...

Vorig jaar was er een hele heisa rond de vogelgriep. Er moesten draconische maatregelen genomen worden, uitgebreide beschermingsmiddelen toegepast bij het hanteren van elk dood beest. Ik heb nog een reeks griepspuitjes geplaatst bij een hoop brandweermannen. Dit om te voorkomen dat, wanneer ze toch aan vogelgriep zouden worden blootgesteld, hun lichaam geen gemengde griep en vogelgriep party zou houden, met griep/vogelgriep kindjes tot gevolg. Een gemuteerde variant van de twee, die de besmettelijke eigenschappen zou hebben van de griep en de gewijzigde structuur van de vogelgriep, zou namelijk kunnen leiden tot een pandemie die de Spaanse Griep zou reduceren tot een ongemak. Overdrijf ik? Aan de Spaanse Griep stierven 20 tot 100 miljoen mensen - mede door de verzwakte jonge soldaten net na de eerste wereldoorlog. Een nieuwe pandemie zou een nulletje kunnen toevoegen aan dat getal (worst case scenario weliswaar). En dit jaar? Het is allemaal niet nieuw meer, er is geen doemscenario...

Nooit in de geschiedenis van de mensheid is men zoveel bezig geweest met het tellen van calorieën en dergelijke. Enfin, dat is toch de algemene opvatting. Denk maar eens aan de korsetten die men in Renaissancetijden droeg. Natuurlijk waren die vrouwen ook aan het letten op hun voeding - zelfs die ondingen konden obese vrouwen geen wespentaille geven. Maar nog nooit heeft men zo'n inzicht gehad in de effecten van de voedingsmiddelen op de gezondheid. En ook weer, is dat wel waar? Hoe minder men van een bepaalde aandoening afweet, hoe meer behandelingsmodaliteiten er zijn. Wanneer het nut van een bepaalde behandeling niet evident is, kunnen allerlei andere "kuren" tot bloei komen. Kwakzalverij tiert welig. Ook op het gebied van de voeding. Men gaat bijvoorbeeld mensen ervan overtuigen dat hun aanbevolen dieet afhankelijk is van hun bloedgroep. Alstublieft zeg. Waarom niet op basis van hun haarkleur? En dat zou nog eerder te geloven zijn - misschien gaat een aziaat een wat...

Over voeding doen heel wat verkeerde ideeën de ronde. Anders gaan eten (en drinken) is een zware opgave omdat het botst met tradities en gewoonten die vaak tot de kindertijd teruggaan. Naarmate de overmaat in onze voeding aanhoudt, slaat het organisme de overtollige energie op in onze vetweefsels. Voeding kan op twee manieren overmatig zijn: door hoeveel men eet of door wat men eet. Het valt op dat mensen met een buikje vaak onderschatten hoeveel ze naar binnen werken. Knabbels, snacks en tussendoortjes liggen veelal aan de oorsprong van overgewicht. Een evenwichtige voeding heeft veel weg van de mediterrane manier van eten. • Veel plaats wordt ingeruimd voor plantaardige voedingswaren. Fruit, groenten, brood en andere graanproducten, aardappelen, droge erwten en andere peulvruchten, zaden en oliehoudende vruchten (noten, amandelen) nemen een belangrijke plaats in. • Olijfolie, rijk aan mono-onverzadigde vetzuren, is alomtegenwoordig. • Voedingswaren van dierlijke oo...

Meer dan één Belg op vier rookt dagelijks. Dit cijfer neemt voortdurend toe omdat jongeren van 15 tot 24 jaar steeds meer gaan roken: in die leeftijdsgroep rookt één jongere op drie en de helft van hen rookt 20 of meer sigaretten per dag (Gezondheidsenquête 2001). Bijna 30% van alle hartinfarcten zijn te wijten aan roken. Tabak doodt ieder jaar wereldwijd ongeveer 5 miljoen mensen. In België zijn zowat 19.000 overlijdens per jaar rechtstreeks toe te schrijven aan roken, waaronder een kwart door hart- en vaataandoeningen. De meedogenloze strijd tegen tabak moet doorgaan want deze plaag doodt in België elke dag meer dan 50 mensen… Roken is met andere woorden een cardiovasculaire risicofactor en zelfs een van de grootste cardiovasculaire risicofactoren. Hartaandoeningen komen 70% meer voor bij rokers dan bij niet-rokers. Bij rokers is de waarschijnlijkheid van een infarct 2 tot 3 keer zo groot als bij een niet-roker. Zowat 30% van de infarcten zijn te wijten aan roken. Bij een ...

Zittend leven is een heuse plaag van deze tijd. Gebrek aan lichaamsbeweging is daardoor uitgegroeid tot een uitermate wijdverbreide risicofactor. Zonder onderscheid te maken qua leeftijd houdt gemiddeld één Belg op drie er een zittende levenswijze op na. Waarom is lichaamsbeweging nodig? De voornaamste reden is doodeenvoudig dat lichaamsbeweging en de inspanning die daarvoor nodig is bijdraagt tot een goed gevoel en tot een beter zelfbeeld. Maar dat is niet alles! Naast het gevoel van een betere lichamelijke en geestelijke conditie helpt beweging ons lichaam gezonder te blijven en vermindert ze het gevaar voor hart- of hersenaandoeningen. Daar is niets geheimzinnigs aan: regelmatige lichaamsbeweging heeft een gunstige invloed op de meeste risicofactoren voor hart en bloedvaten en meer bepaald op hoge bloeddruk, zwaarlijvigheid en afwijkingen i.v.m. vetten in het bloed. En nog is het daarmee niet gedaan! Los van de andere risicofactoren hebben mensen met een zittend leven sowies...

Zwaarlijvigheid is een geniepige vijand. Enerzijds is het op zichzelf een risicofactor voor hart en bloedvaten, anderzijds werkt ze het optreden van andere risicofactoren in de hand, in het bijzonder de hoeveelheid vetten in het bloed en type 2 diabetes. Het is een van de meest verspreide risico’s in industrielanden. In België zit momenteel één volwassene op twee en één kind of adolescent op vijf opgezadeld met een lichaamsgewicht dat een bedreiging vormt voor hun hart. En alle gegevens wijzen in dezelfde richting: de toestand verergert nog. Wanneer spreekt men van overgewicht De zogenaamde Body Mass Index of BMI, berekent men door het gewicht in kilogram te delen door het kwadraat van de lichaamslengte in meter. Zo heeft iemand die 70 kg weegt en 1 meter 80 groot is een body mass index van [70 / (1,8)²], dus 21,6. Het gewicht wordt als gezond beschouwd als de BMI tussen 18,5 en 24,9 zit. Met een BMI tussen 25 en 29,9 lijdt men aan overgewicht; van zwaarlijvigheid is sprake bi...

Als het over risico’s voor hart en bloedvaten gaat, is type 2 diabetes het zorgwekkendst. Deze vorm van diabetes treft bij voorkeur oudere levensgenieters die “goed in het vlees zitten”. In de leeftijdscategorie boven 65 jaar heeft één Belg op tien type 2 diabetes, maar in één geval op twee is de ziekte niet opgespoord. Het aantal type 2 diabeteslijders zal de komende jaren exponentieel stijgen omdat onze zittende manier van leven toeneemt, omdat zwaarlijvigheid een steeds groter probleem wordt en ook onze voedingsgewoonten er niet op verbeteren. Cardiovasculaire verwikkelingen zijn bij diabeteslijders de voornaamste doodsoorzaak. De kans dat men aan een hartinfarct overlijdt, is bij diabeteslijders twee tot drie keer zo groot. Het risico voor hart en bloedvaten houdt bij diabeteslijders niet alleen verband met hun hoog bloedsuikergehalte, maar ook met de bijna stelselmatige aanwezigheid van andere risicofactoren, in het bijzonder zwaarlijvigheid en zittend leven. Wat u kunt ...

Als men het over de vettenbalans heeft, gaat het in eerste instantie over het totale cholesterolgehalte, de triglyceriden en het HDL-cholesterolgehalte. Aan de hand van dat laatste kan men het LDL-cholesterolgehalte berekenen, en dat is een oorzakelijke factor voor atherosclerose; HDL-cholesterol is daarentegen een beschermende factor. Men kan niet spreken over een welbepaald cholesterolgehalte waardoor iemand een risicopersoon wordt. Men dient het geheel van afwijkingen wat vetten betreft én van de andere risicofactoren (hoge bloeddruk, roken, diabetes, zwaarlijvigheid,…) samen te bekijken om het globale hart- en vaatrisico van de patiënt te beoordelen en hem zo doeltreffend mogelijk te behandelen. Binnen de groep van 35- tot 84-jarigen (ongeveer 5.500.000 mensen) zijn er circa 1.700.000 mensen bij wie het risico dat ze binnen de tien jaar een ernstige cardio- of cerebrovasculaire aandoening krijgen meer dan 15%. Voor 350.000 onder hen is het risico al groter dan 30%. Te veel ...