Er is een beroepsrisico op hepatitis A bij rioleringswerkers: mensen die in contact komen met afvalwater, faecaliën, kunnen via faeco-orale overdracht deze variant van hepatitis oplopen. Wie is nu zo betoeterd om eerst in rioleringswater te graaien, en dan aan zijn mond te zitten? Je zou versteld staan. Niet bewust, natuurlijk. Maar onbewust zitten we voortdurend ons gezicht te bepotelen. En likken we onze lippen. Vaak hoor. Let er maar eens op. Maar dan ga je je misschien anders gedragen - begluur misschien eens een van je collega's. Mmh, dat is misschien ook niet ideaal...
Sinds recent erkent het Fonds voor de Beroepsziekten ook het risico op hepatitis A bij kinderopvangsters en kleuterleidsters (zolang ze niet via het Ministerie van Onderwijs betaald worden, dan is het een administratieve ellende) - enfin, bij mensen die beroepsmatig in contact komen met kinderen onder de 6 jaar. Want het is algemeen geweten dat die kindjes, zeker de allerkleinsten, bij momenten open riolen kunnen zijn. Vaak hebben de kleintjes hepatitis A zonder er zelf ziek van te zijn. Maar ze besmetten wel de verzorgsters, die dan andere kindjes besmetten, die zelf hun ouders besmetten... een hele epidemie! Dit kan voor een groot deel ingedijkt worden door de volwassenen te vaccineren.
Maar waar vaak nog niet aan gedacht wordt, dat zijn de voedingsbedrijven. Er zijn in de VS een aantal bedrijven die hun faillissementen te danken hebben aan een hepatitis A-epidemie die getriggerd werd door één besmette werknemer. De helft van het cliënteel ziek. Bad business. Zeer onlangs is iets gelijkaardigs nog in het nieuws gekomen, waarbij Beyoncé en consoorten een spuitje moesten krijgen omdat het voedsel van de catering een ongewenste topping had verkregen.
Ik wil er eigenlijk liefst niet aan denken wat de consequenties van dit alles zijn. De besmetting van het voedsel gebeurt via faecale overdracht. Zolang er geen werknemers zijn met hepatitis A, is er geen probleem, juist? Er kan geen besmetting gebeuren van het hepatitisvirus, wanneer dit er niet is. Maar de faeco(FAECO!)-orale overdracht gebeurt evenzeer. Bon appétit.
Een jaartje geleden heb ik aan een van de aan mij toegewezen bedrijven, een voedingsbedrijf, aangeraden om het personeel dan maar in te enten. Vooralsnog hebben ze verkozen dit niet te doen. Te duur. Hieronder vind je alleszins mijn tekst, lichtjes gewijzigd om de anonimiteit van het bedrijf te verzekeren.
---
Wat is hepatitis A?
Een hepatitis A infectie is een zeer besmettelijke leverontsteking veroorzaakt door het hepatitis A virus (HAV).
Van het hepatitisvirus bestaan er naast het A-type nog verschillende types, van B tot en met G. De vier laatste (D, E, F en G) komen nauwelijks voor. Het hepatitis G virus werd nog maar onlangs ontdekt. Het zijn vooral de hepatitisvirussen A, B en C die regelmatig het nieuws halen.
Bij zuigelingen en kleuters verloopt de infectie meestal ongemerkt. Vanaf de leeftijd van 5 jaar zal meer dan de helft van de besmette mensen de ziekte symptomatisch doormaken. Dit loopt op tot 80-90% bij geaffecteerde adolescenten en volwassenen.
De belangrijkste symptomen zijn koorts, misselijkheid, vermoeidheid en eetlustverlies. Na enkele dagen kan geelzucht verschijnen, met donkere urine en soms ontkleurde stoelgang. Het acute ziektebeeld duurt gemiddeld 2 à 3 weken, gevolgd door een herstelperiode van soms enkele maanden.
In 10% van de gevallen kan het verloop van een hepatitis A infectie langer aanslepen, met mogelijk een herval na enkele weken of maanden.
In 1% van de gevallen kan het verloop zeer ernstig zijn, met acuut leverfalen en sterfte. Deze kans neemt toe met de leeftijd.
De incubatieduur is gemiddeld 30 dagen (15-50). Het HAV wordt overgedragen via (met stoelgang) besmet voedsel of drinkwater of door rechtstreekse faeco-orale transmissie. Een HAV-geïnfecteerde kan besmettelijk zijn van 2 tot 4 weken vóór het begin van de geelzucht tot het verdwijnen van de klinische symptomen.
Hoe vaak komt hepatitis A voor in België?
De incidentie van klinische hepatitis A gevallen in België werd begin jaren ‘80 geschat op 72/100.000 per jaar. Begin jaren ‘90 werd dit op 23/100.000 geschat. Deze spectaculaire vermindering wordt toegeschreven aan de verbeterde hygiënische, sanitaire en socio-economische omstandigheden.
De prevalentie van hepatitis A antistoffen in de Vlaamse bevolking boven de leeftijd van 35 jaar wordt op meer dan 50% geraamd.
De prevalentie van hepatitis A antistoffen in de Vlaamse bevolking boven de leeftijd van 35 jaar wordt op meer dan 50% geraamd.
Wat kan men doen?
Sinds 1992 beschikt men in België over zeer efficiënte en veilige hepatitis A vaccins. Sinds 1996 bestaat ook een gecombineerd hepatitis A en B vaccin.
De bescherming bedraagt nagenoeg 100% tot één jaar na toediening van de eerste dosis. De bijsluiter vermeldt dat na de tweede dosis er een bescherming is van minstens 10 jaar, maar wetenschappelijke studies wijzen uit dat deze minstens 20 jaar duurt, tot zelfs levenslange immuniteit.
Het hepatitis A vaccin wordt intramusculair in de M. deltoideus toegediend. De vaccinatiereeks bestaat uit 2 injecties, met 6 maanden tussentijd.
Hepatitis A kan door een besmette werknemer worden overgedragen op collega’s, en via de voeding op overige mensen. Dit zou een epidemie van hepatitis A kunnen veroorzaken bij een potentieel bijzonder grote groep consumenten.
Het risico van overdracht van het hepatitis A-virus wordt natuurlijk significant gereduceerd door arbeidshygiënische maatregelen. Dit kan desalniettemin geen waterdichte garantie geven – dit is in het verleden reeds gebleken in soortgelijke bedrijven (zelf ken ik 3 concrete voorbeelden in België, Mexico en in de Verenigde Staten van Amerika; het laatstgenoemde voorval heeft geleid tot het faillissement van de betrokken fastfoodketen).
Een hepatitis A vaccin kost 50 Euro. Een vaccinatiereeks bestaat uit twee vaccins, gespreid over 6 maanden (of een jaar).
Er bestaat ook een gecombineerd hepatitis A en B vaccin, Twinrix Adult. Hepatitis B is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door een virus, het HBV, dat via seksuele betrekkingen en via het bloed van de ene mens op de andere kan worden overgedragen. Een Twinrix vaccin kost ook 50 Euro, maar de vaccinatiereeks bestaat uit drie vaccins (vaccinatieschema 0-1-6 maand). Deze optie kan ook overwogen worden, waarbij de werknemers het derde vaccin zelf zouden bekostigen.
Dr. Edelhart Y. Kempeneers
Preventieadviseur-Arbeidsgeneesheer
Encare Prevent